ویژه نامه معصومان علیهم السلام

🔰 بنام خدا👉🏻 🔰

 

✅ جایگاه معصومان علیهم السلام

👈نقش معصومان علیهم السلام در جامعه بقدری بوده که حتی دانشمندان جهان. رفتار، گفتار و سخنان آنان را سر لوحه کار و زندگی خود قرار داده اند از این رو می بینیم بسیاری از اشعار شاعران بنام گویای محتوای سخنان معصومان (ع) است و اینکه می بینیم کلام آنان در ادبیات فارسی جای گرفته اند خود عظمت و بزرگی آنان را می رساند در اینجا به چند نمونه از این احادیث اشاره می کنیم.

🌷پرهیز از احسان بی مورد:
حضرت امام علی (ع) فرمود:
«اِیاکَ اَن تَضَعَ ذلِکَ فی غَیرِ مَوضِعِهِ اَو اَن تَفعَلَهُ بِغَیرِ اَهلِهِ؛
نهج البلاغه، حکمت 237.
مبادا نیکی و احسان را در غیر موضع آن به کارگیری یا اینکه آن را برای نااهلان انجام دهی!»

🌷جان انسان و..، امانت الهی است.
امام در خطبه 215 نهج البلاغه:
تمام اعضا و جوارح بدن به ویژه جان و روح آدمی را امانت های الهی می‌داند و می‌فرماید:
«اَللّهُمَّ اجعَل نَفسی اَوَّلَ کَریمَهِ تَنتَزِعُها مِن کَرائِمی وَ اَوَّلَ وَدیعَهٍ تَرتَجِعُها مِن وَدائِعِ نِعَمِکَ عِندی؛
خدایا! جان مرا نخستین چیز گرامی قرار بده که از گرامیان من (اعضای بدن من) می‌گیری و اولین امانتی قرار بده که از نعمت های سپرده شده خود از من می‌ستانی.‌»

👈حافظ این سخن علوی را این گونه آورده است:
این جان عاریت که به حافظ سپرده دوست
روزی رخش ببینم و تسلیم وی کنم.
 

👈شناخت معصومان علیهم السلام و آشنائی با #گفتار #رفتار و #سیره آن بزرگواران از وظائف دینی ما است، برای مختصر آشنایی  آنان فعلاً از دو شیوه استفاده شده.

🔰 1 - ویژگی های مشترک آنان که در همین کانال بارگزاری خواهد شد.

🔰2 - ویژگی خاص هر کدام که کانل خاصی برای همه بزرگواران در نظر گرفته شده انشاء الله بار گذاری خواهد شد.

👈فعلا ویژه نامه ها با مختصر مطالب از این بزرگواران به صورت خلاصه سرویس دهی می گردد که با استفاده از لینگ های ذیل می توانید مطالعه بفرمائید.

👈برای آشنائی با معصومان علیم السلام اینجا  کلیک کنید.!

👈ویژگی های مشترک آنان عبارت است از :

✅ آفریده شدن معصومان (ع)
https://eitaa.com/masuman/80

✅موضوع امامت و ولایت
https://eitaa.com/masuman/147

✅ ویژگی های مشترک معصومان (ع)
https://eitaa.com/masuman/158

✅ فضائل اهل بیت پیامبر (علیهم السلام)
https://eitaa.com/masuman/86

✅ ضرورت ارتباط با معصومان علیهم السلام
https://eitaa.com/masuman/141

✅ معرفت امام راه معرفت خداست
https://eitaa.com/masuman/150

✅ لزوم توسل و یاری خواستن از معصومان (ع)
https://eitaa.com/masuman/154

✅ راهنمای کانال های ویژه تک تک معصومان (ع)
https://eitaa.com/masuman/159
 

• آفریده شدن معصومان (ع)
• موضوع امامت و ولایت
• ویژگی های مشترک معصومان (ع)
• فضائل اهل بیت پیامبر (علیهم السلام)
• ضرورت ارتباط با معصومان علیهم السلام
• توسل و یاری خواستن از معصومان (ع)
• معرفت امام راه معرفت خداست

چشم انداز فرهنگ نامه های 14 گانه در ایتا

🔰 بنام خدا👉🏻 🔰

معرفی خدمات مؤسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان حجه بن الحسن (عج) در «ایتا»

کانال شبکه معارف اسلامی

. https://eitaa.com/manabe_eslami/7
 

 معرفی و آدرس فرهنگ نامه های مختلف، که انشاء  الله تک تک فیش های آن ها  بتدریج بار گذاری خواهد شد.

لازم به تذکر اینکه از بین 14 فرهنگ نامه چند فرهنگ نامه هستند که چون در ارتباط با هم بودند، برای سهولت کار در یک کانال بار گذاری شده اند و با یک لیست، فهرست آنان قابل مشاهده است.

 

فهرست موضوعی الفبائی قرآن
 

فهرست موضوعی احادیث و روایات
 

آدرس فرهنگ هزار موضوعی شعر، ضرب المثل، انواع تمثیل

https://eitaa.com/danestanyhayshearefarsi/295

آدرس فرهنگ هزار موضوعی داستان طنز لطیفه خاطرات

https://eitaa.com/dastan_latifeh/398

آدرس فرهنگ هزار موضوعی سخن دانشمندان بصورت عادی و پرسشی

https://eitaa.com/danestanyhaybozorgan/200

 آدرس ویژه نامه پرسمان دینی همراه با پاسخ های قرآنی روایی با ادبیات مختلف.

https://eitaa.com/bvcfjdaa/12

یاد آور می شود این کانال ها غیر از کانال های ویژه معصومان علیهم السلام است برای آگاهی از آن کانال ها از این لینگ استفاده بفرمائید.

  زندگی نامه معصومان (علیهم السلام) 

آسیب شناسی منابع

https://eitaa.com/manabe_eslami/147

کانال ویژه مسابقات همسو

https://eitaa.com/vigenameh/5

 

گفتنی است : شما می توانید تبلیغات و نمونه کاربرد این منابع را در (وب سایت مدرسه تعلیم و تربیت) مشاهده بفرمائید.

 والسلام مرتضوی                        

تبلیغات دو وبلاگ و کانال اطلاع رسان ایتا

ضمن عرض تسلیت شهادت مولای متقیان امام علی (ع)

وصیت نامه حضرت امام علی (ع) به فرزندانش و به همه مردم موحد عالم می تواند سرلوحه آموزش های اخلاقی اجتماعی و ...، برای همه ما باشد، از این رو تلاش شد این آموزش ها را با ادبیات مختلف، همه پسند. در کانال ویژه «مدرسه تعلیم و تربیت» اطلاع رسانی ایتا با دهها کانال پشتیبان به شرح بپردازیم دوست داران این گونه دانستنی ها آموزش های دینی اجتماعی اخلاقی ... به کانال ما در ایتا، بپیوندند.

یاد آوری می شود این کانال چشم انداز وبلاگ «مدرسه تعلیم و تربیت» در همین سایت اطلاع رسانی بیان است که محل نمایش کاربرد خدمات «مؤسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان حجه بن الحسن (عج) » است از این رو، امیدواریم بتوانیم مفصل این آموزش ها را در این آموزش کده؛ وبلاگ «مدرسه تعلیم و تربیت» نیز بارگزاری کنیم.

والسلام مرتضوی

ویژه نامه منجی عالم بشریت حضرت حجة ابن الحسن امام زمان (عج)

بیان فضایل انوار الهی علیهم السلام

پر واضح است که هدف از برگذاری مراسم های مذهبی که بسیار سفارش شده در مرحله اولس پس از شناخت خدا، آشنایی با انوار الهی است آنان که برگزیده های الهی هستند و مورد عنایت خدا بودند و. هستند از قدرت های مادی و معنوی ویژه برخوردارند تا بتوانند مردم را مشتاق حق و حقیقت کنند

ستایش از ولی عصر امام زمان (عج)

ضرورت وجود انوار الهی علیهم السلام

مسئله راهنمایی بشر در زمانی که خود پیامبران (ع) و آنان که به وحی متصل هستند جای نگرانی ندارد، اما پس از درگذشت آنان برای حفظ دستاوردهای ایشان و حفظ آن ها از تحریف های گوناگون مثل ایجاد خرافه ها و بدعت ها، نیاز به جانشین تالی تلو می باشد، و با نبود چنین جانشین مشکلات عدیده ای پیدا می شود و در روایت آمده : لولا الحجة لساخط الارض باهلها

و جانشین حقیقی غیر از (امام معصوم) امکان پذیر نمی باشد.

بنابر این : امامت، اتمام دین است که دین به وسیله آن کامل گردد.

حضرت رسول (ص) قبل از این که از جهان رخت بر بندد، معالم دینش را براى مردم بیان فرمود و راهش را نشان داد و خود به قصد خداوند، آنان را ترک کرد.

آن حضرت (ص)، على بن ابى طالب (ع) را براى مسلمانان پیشوا و راهنما قرار داد و هر چه را که بدان نیاز داشتند بر ایشان بیان فرمود. هر کس گمان کند که خداوند، دین خود را کامل نکرده است، کتاب خداوند را انکار نموده و هر کس کتاب خدا را انکار کند، کافر است. آیا این مردم، قدر امام را و موقعیت او را در میان امت دانند تا در مورد انتخابش ‍ اختیار داشته باشند؟

به عبارت دیگر ساختار جهان هستی بستگی به : انوار الهی دارد

در ادامه می خوانید

ویژگی خاص انوار الهی (ع)

آفرینش انوار الهی (ع) قبل از حضرت آدم (ع)

هدف از حیاهوی جشن میلاد

لزوم معرفت و آشنایی با امام زمان (عج)

لزوم ارتباط با امامان (ع) 

شخصیّت امام مهدى‏ علیه السلام  

غیبت امام مهدى‏ علیه السلام

انتظار فرج

یاران امام مهدى‏ علیه السلام

اهمیت دوستی امام زمان (عج)

مدح و ستایش امام زمان (عج)

شرط ولایت مداری

فرخنده میلاد امام حسین (ع)، قمر بنی هاشم (ع) مبارک باد

بسم الله الرحمن الرحیم

عرض تبریک داریم به مناسبت سال روز ولادت با سعادت حضرت امام حسین (ع) و برادر گرانقدر او حضرت ابالفضل العباس (ع).

معرفی امام حسین (ع)

 نام: حسین

پدر و مادر: امام علی بن ابیطالب و حضرت فاطمه زهرا

شهرت: سید الشّهداء

کُنیه: ابا عبداللَّه

زمان و محلّ تولّد: سوّم شعبان سال 3 هجرت در مدینه

زمان و محل شهادت: روز عاشورای سال 61 ه. ق در کربلاء در سن 57 سالگی.

مرقد شریف: در کربلاء مقدّس.

دوران زندگی: در چهار بخش:

1 - عصر رسول خداصلی الله علیه وآله )حدود 6 سال(

2 - دوران ملازمت با پدر )حدود 30 سال(

3 - ملازمت با بردارش امام حسن )حدود ده سال(

4 - مدت امامت: ده سال

فرزندان امام حسین (ع )

امام حسین (علیه السلام ) داراى شش فرزند بود:

1 - على بن الحسین (امام سجّاد) کُنیه او ((ابومحمّد)) بود، مادرش ((شاه زنان )) دختر یزدگرد (سوّم ) بود.

2 - على بن الحسین (علیه السلام ) (معروف به على اکبر) که در کربلا در جریان عاشورا به شهادت رسد، مادرش ((لیلى )) دختر ابوقرة بن عُروة بن مسعود ثقفى بود.

3 - جعفر بن حسین که فرزند نداشت و مادرش از قبیله قُضاعیّه بود، و جعفر در زمان حیات امام حسین (علیه السلام ) از دنیا رفت .

4 - عبداللّه ، که در روز عاشورا در آغوش پدر بود، تیرى از جانب دشمن به او اصابت کرد به طورى که سرش را از بدنش جدا نمود و به شهادت رسید.

5 - سکینه ، که مادرش ((رباب )) دختر امرء القیس بن عدى از قبیله کلبى بود.

6 - فاطمه که مادرش ((اُمّ اسحاق )) دختر طلحة بن عُبیداللّه از قبیله تَیْم بود.

مختصری از زندگانی امام حسین (ع)

فهرست ویژگی هاى آن حضرت که افزون بر 300 ویژگى است که در 30 عنوان بدین ترتیب خواهد آمد:

1 ویژگی ها و امتیازات آن حضرت از آغاز تا فرجام آفرینش 

1 در آفرینش نور وجودش .

2 نور وجودش از عالم ذر تا عالم رحم .

3 از ولادت تا دوران کودکى .

4 به هنگامه شهادت .

5 پس از شهادت .

6 منزلت او در قیامت .

7 پس از روز رستاخیز.

2 ویژگی ها، صفات ، ارزشهاى اخلاقى و عبادى آن حضرت در دوران کودکى

3 ویژگى، صفات ، ارزشهاى اخلاقى و عبادى آن حضرت در روزعاشورا.

4 الطاف خاصّ خدا بر او. 

1 نمونه هاى بى نظیر.

2 سخن خدا با او.

3 نشانه ها از برترین بندگان .

4 نشانه ها از بزرگترین مخلوق .

5 نشانه ها از بهترین موجودات .

6 نشانه ها از شایسته ترین صفات دیگر پدیده ها.

7 احترام ویژه خدا به او پیش از شهادت .

8 احترام ویژه خدا به او پس از شهادت .

5 جلوه هاى بارز از الطاف خاصّ خدا به او. 

6 خشوع دل ، محبّت عمیق قلبى و گریه با یاد و نام او. 

7 ویژگیهاى زیارت آن حضرت . 

8 در رابطه با قرآن . 

9 در رابطه با کعبه . 

1 کعبه حقیقى .

2 گرامى داشت کعبه .

3 زیارت حسین یا حجّ و عمره .

4 بیت اللّه .

10 حسین و پیام آوران خدا. 

1 حسین و آدم .

2 حسین و نوح .

3 حسین و ادریس .

4 حسین و ابراهیم .

5 حسین و اسماعیل .

6 حسین و یعقوب .

7 حسین و یوسف .

8 حسین و صالح .

9 حسین و هود.

10 حسین و شعیب .

11 حسین و ایّوب .

12 حسین و زکریّا.

13 حسین و یحیى .

14 حسین و اسماعیل ... .

15 حسین و موسى .

16 حسین و داوود.

17 حسین و سلیمان .

18 حسین و عیسى .

امام حسین (ع) پس از ولادت 

نخستین جایگاه نور وجود حسین علیه السلام پس از ولادت ، دو دست و آغوش پرمهر پیامبر گرامى صلى الله علیه و آله بود.

آن حضرت در کنار درب اطاق فاطمه علیها السلام ایستاده و طلوع نور وجود حسین علیه السلام در افق جهان را انتظار مى کشید. هنگامى که جهان را به نور وجودش نورباران ساخت و براى آفریدگارش سجده کرد؛ پیامبر ندا داد که : (هان اى اسماء! فرزند ملکوتیم را بیاور ... .)

او گفت : (هنوز نظیف و آماده دیدارش نساخته ام .)

پیامبر با تعجّب فرمود: (شما او را نظیف مى کنید؟ خداوند او را نظیف و پاک و پاکیزه ساخته است .)(1)

اسماء نگریست و واقعیّت را دریافت و آن کودک ملکوتى را در پارچه اى پشمین به سوى پیامبر صلى الله علیه و آله آورد.

پیامبر حسین علیه السلام را در آغوش گرفت و متفکّرانه بر او نگریست وگریستن آغاز کرد و در حالى که آن کودک را مخاطب ساخته بود، فرمود:

(... حسین جان ! به راستى که بر من گران است ... گران .)(2)

پس از روى دست و آغوش پیامبر، گاهى شانه فرشته وحى جایگاه او بود و گاهى شانه و دوش و سینه پیامبر. پیامبر صلى الله علیه و آله گاهى او را بر روى دستان مقدّسش مى گرفت تا در برابر دیدگان نظاره گر، بوسه بارانش کند و گاهى بالا مى برد تا همه بنگرند و موقعیّت او را دریابند.

1) بحارالانوار، ج 43، ص 256، ح 34.

2) جلاء العیون ، ج 2، ص 6 و بحارالانوار، ج 43، ص 243 با اندک تفاوتى .

بر گرفته از کتاب: ویژگی های امام حسین علیه السلام

ترجمه : الخصائص الحسینیّة تألیف : آیت اللّه حاج شیخ جعفر شوشتری

فضائل امام حسین (ع)

مقدمه:

کلمه ﴿ کهیعص﴾؛ این حروف که خداوند سورۀ مریم (سلام‌الله‌ علیها) را با آن ها آغاز کرده، اخبار غیبی است که خداوند آنها را به بنده‌‏اش حضرت زکریا (علیه‌السلام) تعلیم داده است «قَالَ هَذِهِ الْحُرُوفُ مِنْ أَنْبَاءِ الْغَیْب‏».

جریان بدین شرح است که حضرت زکریا (علیه‌السلام) از خداوند درخواست کرد تا نام‏‌های مبارک پنج تن آل عبا (علیهم‌السلام) را به او تعلیم دهد که جبرئیل (علیه‌السلام) برای تعلیم این اسماء بر او نازل شد. هر وقت حضرت زکریا (علیه‌السلام) نام‏‌های مبارک محمد، علی، زهراء و حسن (علیهم‌السلام) را می‌‏برد غم و اندوه وی بر طرف می‏‌شد، اما هرگاه نام مبارک حسین (علیه‌السلام) را می‌‏برد گریه راه گلوی او را می‏‌گرفت و نفس وی به شماره می‏‌افتاد تا اینکه روزی حضرت زکریا (علیه‌السلام) گفت: خدایا! برای چیست که هر وقت من نام آن چهار نفر را می‏‌برم غم و اندوه من برطرف می‏‌شود اما وقتی نام حسین (علیه‌السلام) را می‌‏برم چشمانم اشکبار و نفسم به شماره می‌‏افتد.

خداوند داستان شهادت امام حسین (ع) را برای زکریا (علیه‌السلام) شرح داد و فرمود:

«کهیعص»؛ (ک) یعنی کربلای امام حسین(ع)، (ه) هلاکت، (ی) یزید، (ع) عطش امام حسین و (ص) به معنای صبر است، پس از این ماجرا بود که حضرت زکریا (علیه‌السلام) به شدت تحت تأثیر قرار گرفت، «فَلَمَّا سَمِعَ ذَلِکَ زَکَرِیَّا لَمْ یُفَارِقْ مَسْجِدَهُ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ وَ مَنَعَ فِیهَا النَّاسَ مِنَ الدُّخُولِ عَلَیْهِ وَ أَقْبَلَ عَلَى الْبُکَاءِ وَ النَّحِیب‏» (1)، هنگامی که حضرت زکریا (علیه‌السلام) این جریان را شنید مدت سه روز از مسجد خویش خارج نشد و در آن مدت اجازه ورود به احدی نداد، آنگاه مشغول گریه و زاری شد. «فَأَنْبَأَهُ اللَّهُ تَعَالَى عَنْ قِصَّتِهِ وَ قَالَ‏ کهیعص‏ فَالْکَافُ اسْمُ کَرْبَلَاءَ وَ الْهَاءُ هَلَاکُ الْعِتْرَةِ وَ الْیَاءُ یَزِیدُ وَ هُوَ ظَالِمُ الْحُسَیْنِ ع وَ الْعَیْنُ عَطَشُهُ وَ الصَّادُ صَبْرُه‏».

(1) (کمال الدین و تمام النعمة، ج‏2، ص: 461)

برچسب ها:

• مختصری از زندگانی امام حسین (ع)
• امام حسین (ع) پس از ولادت
• فضائل امام حسین (ع)

عید مبعث مبارک

بسم الله الرحمن الرحیم

ضمن عرض تبریک بعثت پیامبر خاتم حضرت محمد بن عبد الله (ص)

من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق

به پاس خدمات جان فرسای این پیامبر بزرگ (صلی الله علیه و آله) ما مسلمانان این روز را جشن می گیرند و در بسیاری از مجالس به مداحی آن حضرت می پردازند.

اهل رسانه نیز، هر کدام به نوعی عرض ارادت خود را ابرا می کنند؛ امید آن که همه ما قدر دان این نعمت بزرگ باشیم و با پیروی از معصومان (ع) سعادتمند در دنیا و آخرت باشیم.

این نمونه ای از تلاش ها در این مورد است: 

پیام 'اقرا باسم ربک الذی الخلق'

این آیه سرآغاز ماموریت بسیار توان فرسا و مشکلی بود بر این بنده برگزیده که جان محمدبن عبدالله (ص) را با نور الهی آشنا کرد.
طنین صدای ملکوتی حضرت جبرئیل برای چندمین بار در فضای خالی غار می پیچد و محمد در حالی که هنوز غرق راز و نیاز با معبود بود، زیر لب زمزمه کنان می گوید 'من که خواندن بلد نیستم' و دوباره همان کلام تکرار می شود و انعکاس صدا در روح و جان خسته محمد (ص) می آمیزد، نویدی بر حیات دوباره انسان گمراه می شود.
ندایی برای ختم رسل با معجزه ای برتر به نام قرآن، بعد از آن همه پیامبران بزرگ از آدم تا نوح، ابراهیم خلیل و موسی کلیم الله و عیسی روح الله می آید تا کشتی نجات انسان را با خاتمیت این سلسله الهی به سرمنزل سعادت به سلامت هدایت کند.
کشتی انسان هایی که در ظلمت شب های بت پرستی، جهل و نادانی خود گرفتار آمده و نیازمند چراغی روشن کننده و هدایت گر برای ادامه راه هستند.
آهسته، آهسته می خواند آن چه را که جبرئیل بر او خواند، قلبش آرام می گیرد رسالتش بزرگ و وظایفش سنگین اما وجودش مملو از احساس نزدیکی و قرب الهی می شود.
شادمان از غار به بیرون می آید در حالی که هاله ای از نور گرداگرد صورت مبارک آن حضرت را فرا گرفته وارد خانه می شود، خدیجه (س) بانوی بزرگ اسلام شتابان به استقبال او می آید و در برابر عظمت وجودی محمد امین که این چنین غرق در نور شده، متحیر می ماند.
آن حضرت همه واقعه را برای خدیجه (س) تعریف می کند و او در حالی که به صداقت، پاکی و درستی محمد (ص) ایمان دارد و قلبش همچون او سرشار از یاد خداست، بی هیچ کتمانی بر پیامبری محمد نبی (ص) گواهی می دهد و ذکر 'اشهد ان لااله الا الله و اشهد ان محمد رسول الله' ورد زبانش می شود.
رسالت بزرگ نبوی حضرت محمد (ص) در روز مبعث که امروزه به عنوان عید بزرگ مسلمانان برای رسالت وی پس از آن واقعه بزرگ در 27 رجب آغاز می گردد و خداوند خاتم رسول را برای تکمیل دین آسمانی همراه با معجزه بزرگش یعنی قرآن برای هدایت و روشنی بر روی این کره خاکی همچون چشمه ای جوشان به ودیعه می نهد تا تشنگان توحید و حق پرستی از زلال ناب این رحمت و سخاوت بی کران الهی برخوردار باشند.
امروز روز مبعث است، زمان برانگیخته شدن با پیامی به وسعت مهر، زمان شهادت به وحدانیت و بطلان غیر، زمان جدایی حق از باطل و نیکی از شر، زیبایی از زشتی، جهل از دانایی و عدالت از ظلم و برتری یافتن تمام خوبی ها بر عالمی از بدی هاست.
رسول گرامی اسلام برانگیخته می شود تا در دوران بی ارزشی تمامی ارزش ها، حتی وجود انسان، روزگاری که دختران به جرم دختر بودن زنده به گور می شدند و روح و جسم زندگان هم به بردگی کشیده می شد، با برانگیخته شدنش پیام رهایی، آزادگی و عدالت را به ارمغان آورد.
محمد (ص) می آید و با خود بخشی از دنیای الوهیت را به دنیای مادی پیوند می زند تا سیاهی لات، عزی و هبل را از زندگی مردمان بزداید و آن را با نور وحدانیت هستی بخشد.
و امروز این برانگیختگی را، این بزرگترین عید انسان ها را که زمان رهایی او از تباهی و ظلمت است باید جشن گرفت و نشان داد که پیام اسلامی که آن روز نبی مکرم اسلام (ص) در تنهایی دریافت کرد، امروز دنیایی را با خود همراه کرده و در وجود میلیون ها انسان سیاه و سفید، عرب و عجم، فقیر و غنی نفوذ کرده و جهانی شده است.

همراه ما باشید در ایتا با عنوان دانستی های معصومان علیهم السلام و مدرسه تعلیم و تربیت
@madresehtalim

والسلام مرتضوی

شهادت امام موسی بن جعفر (ع) را تسلیت می گوئیم

بنام خدا

معرفی برنامه دانستنی های معصومان (ع)

ضمن عرض تسلیت شهادت امام موسی بن جعفر علیه السلام خدمت دوستداران آشنایی با معصومان (ع) عرض کنم  که بحمد الله فضای مجازی (تنها عوارض سوء ندارد) بلکه کار اطلاع رسانی دینی را هم آسان کرده قبلا باید پس از تحقیق مطالب آموزنده را یا به صورت کتاب با آن گرفتاری هایی که قبلا داشت مثل تایپ که الآن بحمد الله با به میدان آمدن تایپ صوتی و تبدیل عکس به ورد؛ تقریبا این مشکل حل شده، بعد مسئله غلط گیری است وو یرایش محتوائی و نگارش بود که کما کان وجود دارد و هنوز باقی است امید است این هم با هزینه کردن مسؤلان حل شود ...

راه دیگر تهیه برنامه نویسی و تنظیم اطلاعات و ...بود؛ تا به صورت نرم افزار عرضه شود این هم ...

راه سوم : که راحت ترین کار است و الآن مشاهده می فرمائید: ارسال با؛ رسامه مجازی است. ما دانستنی های معصومان (ع) را به گونه های مختلف با این رسانه به اطلاع شما می رسانیم.

1 - تبلیغات این اطلاعات در همین وب سایت و نیز کانال ایتای مؤسسه فرهنگ سازان حجه بن الحسن (عج)

2 - راه کار استفاده و کاربدی کردن این اطلاعات را نیز در دو برنامه اول :در وب سایت مدرسه تعلیم و تربیت. دوم: چکیده مطالب را در کال ایتای با همین نام؛ یعنی مدرسه تعلیم و تربیت به اطلاع می رسانیم

به مناسبت روز، مطالب ذیل در چهار برنامه با کمی تفاوت ارسال می گردد.

زندگانی امام کاظم (ع)

امام کاظم  علیه السلام در سال ۱۷۰ هجری تا ۱۸۳ هجری بیشترین زمان آن را در زندان «هارون» به سر می‌برد. در تاریخ بعضی چهار سال و بعضی هفت سال و بعضی بیشتر نوشته اند. چرا که این کارها همه پنهانی انجام می شد و مردم از حال امام معصوم خود بی خبر بودند  یعنی پیروان و  خانواده او نمی دانستند امام کاظم (ع) در کجا و در چه شرایطی زندگی می کنند!؟

مظهر ظلمت و تاریکی تحمل دیدن نور و روشنایی را ندارد.

تنها به خاطر مقام معنوی امام (ع) و محبوبیت او نزد مردم نبود که «هارون الرشید لعنت الله علیه» او را زندانی می کرد،  مخفیانه امام (ع) با مردم مطلع بود، از قیام علویان می ترسیم.

 ویژگی های امام کاظم (ع)

امام  موسی کاظم علیه السلام فردی شجاع  و صریح اللهجه بود  نمونه آن :

 هارون رشید مناظراتی با حضرت دارد که در تاریخ نوشته شده است. به مناسبت روز در اینجا به یکی از مناظرات حضرت اشاره می گردد.

 در مورد این سوال هارون :  که چرا شما را فرزندان رسول خدا صلی الله علیه و آله می گویند و ما را نمی گویند؟

امام علیه السلام جواب داد!

اول اینکه؛ برای این جهت است که پیامبر (ص) نمی تواند با زنان ما ازدواج کند  ولی با زنان شما می‌تواند ازدواج کند،  بنابراین به ما نزدیک تر است.

دوم این که؛  با وجود فرزندان،  عمو ارث نمی برد.

سوم اینکه؛  عیسی علیه السلام در قرآن نسبتش به حضرت ابراهیم علیه السلام می رسد،  اگر چه از طرف مادر است.

دلیل چهارم اینکه،  آیه مباهله  صراحت به این قضیه دارد.

 در مناظره دیگری هارون گفت:

 من فدک شما را پس می دهم.

امام علیه السلام فرمود:

فدک در حال حاضر از شرق تا غرب به آن است و تمام ممالک اسلامی را شامل می شود.

هارون گفت:

پس برای ما چیزی باقی نمی ماند!

علت دشمنی هارون با امام کاظم علیه السلام

این دشمنی از روی علم و اطلاع بود،  یعنی می دانست امام در موضع حق است،  حق خلافت و ولایت برای این خاندان است  نه عباسیان!  این سخن را پنهانی به فرزندنش  امین و مهمون بیان کرد و گفت:

 به خاطر حکومت،  ما با این خاندان درستیز هستیم!  وگرنه خلافت و ولایت حقه این خاندان است!

والسلام مرتضوی

برچسب ها:

• زندگانی امام کاظم (ع)
• مظهر ظلمت و تاریکی تحمل دیدن نور و روشنایی را ندارد.
• ویژگی های امام کاظم (ع)
• علت دشمنی هارون با امام کاظم (ع)

ولادت با سعادت امیر مؤمنان امام علی (ع) و روز پدر مبارک باد

بنام خدا

روزی که علی به کعبه آمد به وجود

مخصوص علی خدا در از کعبه گشود

اهمیت امامت و ولایت وولایتمداری

اگر بخواهیم راجع به حضرت امیرالمومنین امام علی (ع) خود آگاهی داشته باشیم یا آگاهی بخشی کنیم، باید پس از غوغای ولادت و فضائل ایشان؛ ابتدا در اهمیت امامت و ولایت وولایتمداری مطالعه داشته باشیم، چرا که حرکت و زندگی انسان ها بدون پیروی و سرمشق گرفتن از امامان معصوم علیهم السلام، لحظه به لحظه در معرض خطر و نابودی است و برعکس با درس گرفتن از رفتار و گفتار این بزرگواران و پیروی از آنان؛ خوشبختی در دنیا و سعادتمندی در آخرت را در پی دارد.

پیامبر و امام شناسی

پیامبران و امامان استادان منصوب شده هایی هستند؛ از ناحیه خداوندی که خالق انسان ها و دیگر موجودات بوده.

نیاز به پیامبر و امام (ع)

چون ما مخلوقی کم بهره از علم و دانش و دارای تجربه ناچیز هستیم، از این رو نیازمند مراجعه به علم و دانش و راهنمایان راستین، هستیم و چه کسانی بهتر از این بزرگواران.

نمونه ویژگی ها و فضایل امام علی (ع)

اوصاف علی بگفتگو ممکن نیست

گنجایش بحر در صبو ممکن نیست

الف : ویژگی خلقت امام علی (ع)

در زیارت جامعه کبیره در معرفی آنان آمده (بکم فتح الله و بکم یختم)

از جمله آفرینش کون و مکان

مقصود خدا علی و اولاد علی است

***

از ابو علی سینا شعری نقل شده به این مضمون:

بر صفحه چهره کاتب لم یزلی

معکوس نوشته است نام دو علی

***

دو عین و دو لام با دو یاء معکوس

از حاجب و عین و انف با خط جلی

برتری امام علی علیه‌السّلام بر پیامبران الهی (ع)

از صعصعة بن صوحان روایت شده که در واپسین لحظات زندگی علی ـ علیه‌السّلام ـ از حضرتش پرسید: تو برتری یا حضرت عیسی بن مریم؟ علی ـ علیه‌السّلام ـ فرمود: مادر عیسی در بیت المقدس بود، هنگامی که وقت ولادت عیسی فرا رسید، مریم ندائی شنید که بیرون شو، این جا عبادت‌گاه است نه زایشگاه، اما مادر من فاطمه بنت اسد، هنگامی که زایمانش نزدیک شد در حرم بود، دیوار کعبه شکافته شد و من آنجا متولد شدم و هیچ کسی دارای چنین فضیلتی نیست نه پیش از من و نه پس از من.

(قزوینی، سیدکاظم، علی از ولادت تا شهادت، ص1، قم، نشر علمیه، 1397 ق)

ب : ویژگی علمی امام علی (ع)

اما سخن پیامبر (ص) که در معرفی امام علی علیه السلام فرمود: گویای برتری حضرت علی (ع) از نظر حسب و نسب و نیز علم و دانش (1) و اخلاق وصفات نیک است در آنجا که فرمود: اگر می خواهید عیسی را موسی نگاه کنید در چهره علی جامع تمام صفات نیک موجود در انبیا هست.

حضرت امیرالمومنین علی (ع) طبق این روایت از علم پیامبر برخوردار بوده

حضرت علی (ع) پس از باز گشت از جنگ صفین!در نامه ای به فرزندشان امام حسن (ع) فرمودند:« پسرم درست است که من به اندازه پیشینیان عمر نکرده ام، اما در کردار آنها نظر افکندم، و در اخبارشان اندیشیدم، و در آثارشان سیر کردم تا آنجا که گویا یکى از آنان شده ام، بلکه با مطالعه تاریخ آنان، گویا از اول تا پایان عمرشان با آنان بوده ام ».

این کلام؛ گویای این است که، حضرت از اول خلقت عالم تا پایان دنیا، از آنچه قبلا اتفاق افتاده، و هر چه بعدا اتفاق می افتد با خبر بوده.

(1) خداوند متعال در سوره " یس" می فرماید:" (و کل شیء احصیناه فی امام مبین) همه چیز را در امام مبین به شماره در آورده ایم" یعنی علوم همه چیز را در آن جمع کرده ایم. اصحاب از رسول خدا (ص) پرسیدند: آیا منظور تورات، انجیل یا قرآن کریم است؟ حضرت به علی بن ابیطالب اشاره نموده و فرمودند: خیر، امامی که خداوند علم همه چیز را در وجود او نهاده این شخص است.

- ینابیع الموده باب 14، صص 76-77.

شخصیت امام على (ع)

امام على (ع) به عنوان یک حاکم نه تنها در نگاه مسلمانان حاکمى نمونه و الگویى مناسب براى اداره کشور محسوب مى شود بلکه آوازه و شهرت على (ع ) در این جهت از مناطق اسلامى گذشته و اندیشمندان غیر مسلمان را نیز به شدت تحت تاءثیر قرار داده است بطورى که یکى از اندیشمندان مسیحى معاصر او را صداى عدالت انسانى (1) مى داند و آن اندیشمند مسیحى دیگر او را مرد مبارزه و اندیشه مى داند.(2) و مسیحى دیگرى او را قربانى عدالت مى داند.(3) براستى شخصیت امام على (ع ) فراتر از زمان و مکان بود و نمى توان آن شخصیت را محدود به یک عصر یا یک محیط خاص کرد چرا که او عصاره اى از فضائل انسانى و اسلامى بود و در این زمینه بشنوید از عبدالفتاح عبدالمقصود(4) مورخ برجسته معاصر اهل سنت (5) . جایگاه على (ع ) در اسلام و در نزد رسول خدا(ص ) برتر از آن است که تنها با نسبت خانوادگى بتوان آن را ارزیابى کرد زیرا گذشته از امتیاز خانوادگى، على خلاصه تلاش پیامبر (ص) براى ترویج دین است .

از این رو بى جهت نیست که محمد(ص) او را انتخاب کرده است .

بى جهت نیست که محمد (ص) او را محرم اسرار خود دانست و علم او را افزود و اسرار را برایش هویدا ساخت .

بى جهت نیست که محمد (ص) بعد از هجرت از بین تمام یاران و مخلصان و اقوام خود على (ع) را به عنوان برادر برگزید.

بى جهت نیست که محمد (ص) در جریان اعلام برائت از مشرکین على (ع) را انتخاب کرد.

اینها و بسیارى از امتیازات دیگر که جایگاه على (ع) را نزد پیامبر مشخص مى کند.

على (ع) را در هر زمان و مکان خطرناک مى توان یافت .

آیا در سراسر جهان مى توان کسى را یافت که بعد از پیامبر اسلام از چنین امتیازاتى برخوردار باشد. امتیازاتى که شخصیت منحصر به فرد او را بوجود آورده است. امتیازاتى که چنان بسیار و مشهور است که نیازى به گفتن ندارد و قابل شمارش نیست.(6)

بر این اساس نه دوستان و شیفتگان امام على (ع) منحصر به عصر و محیط خودش مى باشند و نه دشمنان قسم خورده اش، امروز نیز امام على (ع) در سراسر جهان شیفتگانى دارد که حاضرند براى زنده نگهداشتن نام او میثم وار بر چوبه دار بروند و دشمنانى دارد که حاضر نیستند نام او را بشنوند و بر زبان آورند زیرا دوستى دوستان امام على (ع) و دشمنى دشمنان اول بخاطر ارزشهایى است که امام على (ع) تبلور آنهاست و تا دنیا دنیاست این ارزشها دوست و دشمن خواهد داشت .

1- جورج جرداق صاحب کتاب الامام على صوت العدالة الانسانیه که در پنج جلد درباره حضرت على (ع) نوشته شده است .

2- سلیمان کتانى مؤ لف کتاب امام على (ع) مشعلى و دژى .

3- جرجى زیدان مؤ لف کتاب فاجعه رمضان درباره ترور حضرت على (ع).

4- صاحب 8 جلد کتاب به نام الامام على (ع) درباره زندگى حضرت .

5 -است بلکه تمام موارد از منابع و کتب اهل سنت آن هم منابع دست اول استفاده کرده ایم که جاى هیچ گونه شک و شبهه اى نباشد و درصدد بیان اعتقاد خودمان درباره حضرت على (ع) نیستم بلکه درصدد بیان آنچه در تاریخ آمده است مى باشیم آنهم نه همه واقعیت ها بلکه آنچه ما یافتیم، آنهم نه آنچه یافته ایم بلکه آنچه که احساسات برادران اهل سنت را جریحه دار نکند.

6- السقیفة و الخلافة - عبد الفتاح عبد المقصود - ص 282، قاهره مکتبة غریب

اهمیت یاد امام علی (ع) بودن

مولودی که پیامبر عظیم الشأن اسلام در باره حضرتش فرمودند: « ذِکرُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِبَادَةٌ وَ ذِکرِی عِبَادَةٌ وَ ذِکرُ عَلِی عِبَادَة؛ ذکر خداوند عبادت است.

ذکر و یاد من(پیامبر) عبادت و ذکر و یاد علی نیز، عبادت است»

(بحار الانورا، ج 36، ص 370)

اهمیت محبت و دوست داشتن امام علی (ع)

ملاک فرق بین ایمان و نفاق

رسول خدا صلی الله علیه و آله در روایتی، حضرت علی علیه السلام را ملاک ایمان و نفاق قرارداده و فرمودند:«یا عَلِی حُبُّک إِیمَانٌ وَ بُغْضُک نِفَاقٌ وَ کفْر؛ یا علی دوستی شما نشانه ایمان و دشمنی با شما نشانه کفر و نفاق است »

(بحار الانوار، ج 39، ص 42).

حکایت جوان یهودى

روزى سلمان فارسى از امیرالمؤ منین علیه السلام کشف یکى از اسرار نهان را درخواست کرد، امیرالمؤ منین علیه السلام او را به قبر یهودى راهنمائى فرمود:

سلمان به امر امام به قبرستان رفت و برزخ آن یهودى را که محب امیرالمؤ منین بود با چشم بصیرت دید و مشاهده کرد که  در جایى بسیار دلگشا و خوب، بر قصرى عالى نشسته است.

سلمان از او سئوال نمود که : تو را کدام طاعت بدین مقام و منزلت رسانیده است با این که بر دین یهود بوده اى؟

گفت : مرا از شرف اسلام بهره اى نبود، ولى امیرالمؤ منین على علیه السلام را دوست مى داشتم و همان محبت خالصانه، در برزخ موجب این مقامات شده است. ریاض المحبین ص 133

لزوم دوست داشتن امام علی (ع)

فردا که کند ظهور انوار جلی

روشن بشود عدالت لم یزلی

***

در راسته بازار شفاعت نرود

قلبی که نخورده سکه نام علی

حتی «شافعی» غیر شیعه علاوه بر لزوم دوستی امام علی (ع) از عمل زشت گزیش غیر امام علی (ع) سرزنش کرده:

«ای خاندان رسول خدا، محبت و دوستی شما از طرف خداوند واجب شده و این فریضه ای است که در قرآن نازل فرموده است .

همین افتخار بزرگ برای شما بس که هر کس بر شما صلوات نفرستد نمازش، باطل است .»

ماخذ ما در نقل اشعار و بسیاری از توضیحات، دیوان الامام الشافعی به تصحیح محمد عبدالرحیم و زیر نظر مکتب البحوث و الدراسات، چاپ دارالفکر بیروت، 1415 ق است .

سعدی در ستایش کسانی که عاشق بی قرار آن حضرت بوده و هستند، سروده:

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی

عشق محمد بس است وآل محمد

و در سرزنش گزینش غیر امام علی (ع) سروده شده:

تو به تاریکی علی را دیده ای

زین سبب غیری بر او بگزیده ای

برگرفته از آیه شریفه:

إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءَنَا عَلَى أُمَّةٍ وَإِنَّا عَلَى آثَارِهِمْ مُقْتَدُونَ سوره زخرف آیه ﴿۲۳

گفتند ما پدران خود را بر آیینى [و راهى] یافته‏ ایم و ما از پى ایشان راهسپریم

ستایش دوستی امام علی (ع)

آن حضرت فرمودند: «مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ عَلِیاً مِنِّی وَ أَنَا مِنْ عَلِی. .. مَنْ أَحَبَّ عَلِیاً أَحْبَبْتُهُ وَ مَنْ أَبْغَضَ عَلِیاً أَبْغَضْتُه؛ مردم بدانید که علی علیه السلام از منست و من از علی.

هر کس علی را دوست بدارد؛ او را دوست دارم و هر کس علی را دشمن بدارد؛ او را دشمن دارم» (امالی صدوق، ص 126)

پیام این ویژگی ها:

این پیام ها را پس از دو نکته مطالعه بفرمائید:

اولا: ابن ابی الحدید، دانشمند سنی مذهب و شارح نهج البلاغه در توصیف امیرالمومنین (ع) می نویسد: چه گویم درباره مردی که حتی دشمنان و ستیزگران با او هم ، سر به آستان فضائلش فرود آورده اند و انکار مناقب و کتمان فضائل او را تاب نیاوردند

ثانیا: در پاسخ سؤال کننده فرموده بود؛! که گویای جایگاه آن حضرت نسبت به پیامبران قبل است.، البته تفسیر آن کلمات، قبلاً در سخن پیامبر (ص) راجع به فضائل امام علی آمده بود،(1) با این اضافه که وقتی خواست جایگاه خود را نسبت به پیامبر آخرالزمان حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) تعیین کند؛ ضمن عرض ارادت به حضرت، متواضعانه فرمود: انا العبد من عبید محمد (ص).  

خاطرات ولایی در تاریخ اسلام

به همراه عده ای از اصحاب در محضر پیامبر اکرم(ص) نشسته بودم که پیامبر(ص) جهت شکرگزاری به درگاه الهی برخاستند و به رکوع و سجود پرداختند. آنگاه فرمودند:

ای ابوذر، هر کس می خواهد علم آدم؛ فهم نوح؛ خلیل الرحمان بودن ابراهیم؛ مناجات موسی؛ زهد و عبادت عیسی و صبر و ابتلای ایوب را مشاهده کند پس باید به مردی که هم اکنون خواهد آمد، بنگرد؛ مردی که همچون خورشید و ماه سیر کننده و ستاره درخشان است؛ شجاع ترین انسان ها و بخشنده ترین آنهاست. پس بر دشمنانش لعنت خدا و ملائکه و جمیع مردم باد!

ابوذر می گوید: مردم منتظر بودند که ببینند این فرد که وارد خواهد شد کیست؟ که در این هنگام علی بن ابیطالب (ع) وارد گشت.

(1) این حدیث را که به «حدیث تشبیه» معروف است امام حنابله احمد بن محمد بن حنبل (م 241 ق) در المسند از احمد بن عبدالرزاق و او از رسول الله (ص) چنین روایت کرده است (الغدیر، 3/357)

نتیجه اینکه:

این شخصیت عزیزی که نام و یادش و دوستی و دشمنی اش، برای سعادت و شقاوت هر انسانی سرنوشت ساز است؛ بر مسلمانان لازم است که بیش از بیش با زندگی سرشار از معنویت آن حضرت آشنا شوند بخصوص در روز ولادت یا شهادتش، بیشتر به آشنایی با زندگی مولا بپردازند.

از این رو استاد حسین انصاریان در هدف از تعطیلی و حضور مردم در مراسم سرور یا عزای اهل بیت علیهم السلام می فرمایند:

هدف اصلی از تعطیلی چنین ایامی در کشور اسلامی ما، بیشتر رعایت حرمت این روز مبارک و فراهم کردن زمینه حضور مردم در مراسم سرور یا عزای اهل بیت علیهم السلام و آشنایی بیشتر با زندگی و روش ایشان است.

آیا این روزها، این مسئله تا چه حد در این فرصت مبارک، مورد نظر عموم افراد جامعه و مراکز یا رسانه های فرهنگی و اطلاع رسانی کشور قرار گرفته بود؟

اقتباس از : پایگاه حوزه و پایگاه استاد حسین انصاریان

عرض ارادت به آستان امام علی (ع)

همراه عاشقان امیرمؤمنان علی بن ابی طالب (ع) یادی از آن حضرت داشته باشیم:

در مذهب ما کلام حق ناد علی است

طاعت که قبول حق بود یاد علی است

***

از جمله ی آفرینش کون و مکان

مقصود خدا علی و اولاد علی است

و جهت رفع بلایا و برآورده شدن حاجت ها، با هم ذکر نادعلی(1) را بخوانیم!

بِسمِ الله الرحمن الرحیم

نادِ عَلیاً مَظهَرَالعَجائِب * تَجِدهُ عَوَناً لَکَ فِی النَوّائِب

لی اِلیَ اللهِ حاجَتی وَعَلَیهِ مُعَوَّلی * کُلَّما اَمَرتَهُ وَ رَمَیتَ

مُنقَضی فی ظِللّ اللهِ * وَ یُضِلل اللهُ لی اَدعُوکَ

کُلَّ هَمٍ وَغَمًّ سَیَنجَلی * بِعَظَمَتِکَ یا اللهُ بِنُبُوَّتِکَ یا مُحَمَّدَ

 بِوَلایَتِکَ یا عَلِیُّ * یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ اَدرِکنی

(1) دعای نادعلی یکی از دعا‌های زیبا و دلنشینی است که فضیلت‌های بسیاری را بر آن برشمرده اند. این دعا مانند شعر است.

دعای نادعلی کبیر در کتاب زادالمعاد و دعای نادعلی صغیر در کتاب بحارالانوار آمده است.

نادعلی شامل دو دعای جداگانه به نام ناد علی صغیر و ناد علی کبیر می‌باشد که ماهیت مشابهی دارند و مضمون هر دوی آن‌ها بر نمایان ساختن فضیلت‌هایی از امام اول شیعیان حضرت علی (ع) استوار است.

دعای ناد علی کبیر:

دعای ناد علی کبیر با همان مصراع نخست دعای نادعلی صغیر آغاز می‌شود، اما از نظر بلندی حدود هشت برابر آن است.

با این حال دو دعای مذکور از نظر مفهوم و ماهیت کاملا شبیه به یکدیگر هستند.

همچنین دعای نادعلی کبیر برخلاف نسخه‌ی صغیر آن از ساختار شعری برخوردار نیست.

علت نامگذاری ولادت امام علی (ع) به روز پدر

در حقیقت هدف از نامگذاری ایام؛ بویژه آن مواردی که با سوژه های مذهبی انجام می شود، فراهم کردن زمینه های ترویج و تبلیغ برای معرفت نسبت به آن شخصیت و بیان محاسن و فضایل آنان است.

از این رو وقتی ولادت امام علی (ع) و فاطمه زهرا (س) را ارج می نهیم با نام گذاری روز مادر و روز پدر. ما دو هدف را دنبال می کنیم

روز پدر نسبت به والدین

- ابتدا قدر دانی از والدین خود است که در داشته های جسمی و ... به ما کمک کرده اند. (1)

 (1) این حاکی از مقام شامخ و والای والدین است.«وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَ بَنی إِسْرائیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَین احساناً» (بقره، 83).

در کتاب شریف مصباح الشریعه صفحه 70 از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند:«حسن سلوک و نیکویی به پدر و مادر، نتیجه شناخت پروردگار است.

قضیه روز پدر معنوی

پس از سپاس گذاری از نعمت نبوت وولایت که خدا بر ما منت گذارده وآن را به ما داده تا بتوانیم مطابق فطرت از زندگی سعادتمندانه دنیوی و اخروی برخوردار باشیم.

نتیجه گیری:

حال سخن اینجاست که صرف تجلیل ظاهری در قبال آن همه رنج ها که برای ما تحمل کرده اند کافی است ؟ یا اینکه باید زندگی خود را با رفتار و کردار آنان تطبیق دهیم تا هم مورد دعا خیر آنان باشیم و نیز باعث ناراحتی آنان نگردیده باشیم چرا که فرمود اعمال شما را مشاهده می کنیم!

با این نگاه در این روز یادی از ولادت مولی الموحدین امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام داریم، شخصیتی که همه عالم و همه مسلمانان اعم از شیعه و سنی به ولادتش افتخار می کنند.

ولادت مولود عزیزی که سه روز در کعبه، اولین خانه عبادی روی زمین، مورد پذیرایی خداوند و ملائکه قرار گرفت و غیر از این مقام، هم خود آن حضرت و نیز دوستداران او مورد ستایش قرار گرفته اند.

الف : جهت مشاهده نمونه کاربردهای دست آورد های مؤسسه به « وب سایت مدرسه تعلیم و تربیت» مراجعه شود.

ب : جهت مشاهد چشم انداز فعالیت های مؤسسه و تک واژه های آموزشی به این آدرس مراجعه شود.

کانال : https://eitaa.com/madresehtalim

برچسب ها:

• اهمیت امامت و ولایت وولایتمداری
• پیامبر و امام شناسی
• نمونه ویژگی ها و فضایل امام علی (ع)
• برتری امام علی علیه‌السّلام بر پیامبران الهی (ع)
• اهمیت محبت و دوست داشتن امام علی (ع)
• اهمیت یاد امام علی (ع) بودن
• لزوم دوست داشتن امام علی (ع)
• علت نامگذاری روز ولادت امام علی (ع) به روز پدر

مقدمه دانستنی های معصومان علیهم السلام

بسم الله الرحمن الرحیم

ضن عرض تبریک ولادت با سعادت حضرت زهرا سلام الله علیها.

بزمى به حریم کبریا بر پاشد

کوثر ز خدا به مصطفى اعطا شد

***

یک قطره اب کوثر افتاد به خاک

صد شاخه گل محمدى پیدا شد

***

صل علی محمد ام ابیها آمد

شمسه طاها آمد ام ابیها آمد

عرض ارادت خود را با نقل بخشی از خطبه دوم حضرت حدیث 57 به نقل از کتاب فرهنگ سخنان حضرت فاطمه الزهرا (س)> تألیف مرحوم محمد دشتی تقدیم می کنیم به دوستان این بزرگواران!

ویژگی های قرآن و عترت

شما ای بندگان خدا! که پرچمداران امر و نهی خدایید، و حاملان دین و وحی می باشید، امانت داران حق، و رسانندگان آن به خلق هستید، بدانید که امام بحق، خود در میان شماست، و اطاعت او پیمانی است که از پیش با شما گرفته اند، و پس از پیامبر صلی الله علیه و آله جانشینی است که برای شما باقی مانده است

قرآن ناطق بودن اهل بیت علیهم السلام

کتاب ناطق خدا با ما اهل بیت است، قرآن راستگو، نور فروزان و شعاع درخشان، که بیان و استدلال های آن روشن، و اسرار و باطن آن آشکار است، ظاهر آن جلوه گر، و پیروان آن زبانزد جهانیانند

پیروی قرآن انسان را به بهشت می کشاند، سخن شنوی از آن، به نجات می انجامد، به وسیله قرآن به حجت های نورانی خدا، و به واجبات تفسیر شده، و به محرمات نهی شده، و به استدلال های جلوه گر، و به براهین کامل هدایتگر، و به فضائل پسندیده، و به مستحبات بخشوده، و به قوانین و آیین واجب شده ی پروردگار، می توان راه یافت .

مراد از کتاب ناطق بودن اهل بیت علیهم السلام

اگر خواسته باشیم ریشه یابی این موضوع کنیم.باید به دو نکته مهم توجه داشته باشیم.

1 - در یک برداشت از گفته پیامبر (ص) «قولوا لا اله الله لا اله الا الله تفلحوا» انجام همه کارها باید بر این باور باشد. یعنی سر خط همه کارها بر خدا دوستی باشد؛ بنابر این اگر فرد زحمت می کشد و کار می کند با این نیت که خدا کارگر را دوست دارد، و اگر تدریس می کند چون خدا بر آن راضی است و بر این کار پیامبرانی فرستاده. حتی اگر غذا می خورد، چون می خواهد عبادت خدا را انجام دهد و... می توان گفت: وقتی همه و همه در راستای این شیوه باشد، رستگاری دنیا و آخرت را در پی دارد، چرا که در این صورت نه اسرافی صورت می گیرد چون خدا از آن راضی نیست و نه بی سوادی می ماند چون باسوادان وظیفه خود را انجام داده اند و نه حفی ضایع می شود چون خدامحوری با حق کشی سازگار نیست و...تا آخر .

2 – دوستی پیامبر (ص) و عترت او؛ آنان که خداوند آن ها پس از خلق آماده ساخته و نصب کرده بر آموزش و ... و نسبت به سخن آنان فرمود : «ان هو الا وحی یوحی» همه گفته های پیامبر (ص) فرمان خداست. از این رو که این الگو ها؛ طبق فرمان الهی عمل می کنند. ما نیز اگر بر همین اساس عمل کنیم؛ یعنی سیره آنان؛ الگوی ما خداپرستان و خداباوران باشد. می تواند راه رستگاری این پیروی باشد. از این رو اگر پیامبر (ص) در جائی جنگ و در جای دیگر آشتی برقرار می کند، ما نیز در جامعه بوقتش باید تلاشمان برای آشتی و گذشت باشد. تا امنیت برقرار شود و همین گونه کارهای دیگر و این است مراد از « قرآن ناطق بودن اهل بیت» یعنی همان گونه که قرآن که کتاب زندگی بشر است؛ عمل به گفتار و طبق سیره معصومان (ع) نیز راهگشای انسان‌ها است.

دانستنی های معصومان علیهم السلام

این دانستنی ها؛ شامل مجموعه؛ یا بهتر بگویم شامل مجموعه هایی است که به بخش های مختلف تقسیم می شود:

الف : بخشی مربوط می شود به سخنان خطابه ای و دستوری حضرات که در بخش روایات منظور گردید.

ب : بخش دیگری از این ها نکته های حکیمانه ای است که برای فهم و درک آن دقت زیادتری لازم است.

محتوای این بخش بعضاً در پاسخ به سؤالات آمده (پرسمان روایی) که در ویژه آن تقدیم می گردد.

و بعضی در بخش سخنان دانشمندان و بزرگان آورده می شود.

گفتنی است از نظر نگارشی این نکته ها و پاسخ ها به عناوین مختلف قابلیت تنظیم دارد؛ مثل « پاسخ های قرآنی توسط معصومان (ع) و قرآن اندیشان» و...

ج : بخشی از سخنان معصومان (ع) در زمینه داستان و خاطرات از ایشان که جایگاهش در بخش داستان تعیین شده.

یاد آوری می شود از تک تک مطالب مجموعه؛ آنچه جنبه تربیتی دارد به عنوان نمونه کاربرد منابع؛ در سایت مدرسه تعلیم و تربیت از آن ها یاد می شود.

گنجینه معارف و گنجینه های معارف

این اطلاعات دینی مذهبی اخلاقی و ...جهت افرادی ارائه می گردد که دوست دارند، آرشیوی منظم به صورت « گنجینه معارف و گنجینه های معارف» برای خود تشکیل بدهند؛ تا به موقع « وقتی که فرصت لازم بهم رسید و ظرفیت افراد ؛ یا اجتماع و گروه ها؛ بدست آمد » (1) از آن استفاده کنند.

کاربرد مجموعه های دانستنی های معصومان (ع)

وسیع بودن گستره کار فرهنگی

خاطرنشان می شود با امکاناتی که فعلا موجود است. دایره حدیث شریف « کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته» گسترش پیدا کرده، و وسیع تر شده، و شامل افراد بیشتر می شود؛ از خانه گرفته تا مدرسه، حتی در حوزه کار و شغل و محل زندگی؛ «داخل و خارج از کشور» اعم از خانواده خود و اقوام و عشریه ها، نیز می شود. تا با انجام وظیفه دینی (امر بمعروف و نهی از منکر) در زمره « من احیا نفساً فکانما احیی الناس جمیعا: قرار بگیرند و از برکات مختلف خدمت به دین و ولایتمداری برخوردار شوند. و از پاداش والای آگاهی بخشی برخوردار گردند.

اهمیت آگاهی بخشی

چرا که آگاهی بخشی از ثواب بالایی برخوردار است. پیامبر اکرم (ص) به امام علی علیه السلام فرمود : ثواب آگاهی بخشی از آنچه است که آفتاب بر زمین می تابد بیشتر است.!

هدف از خود آگاهی و آگاهی بخشی

تا انشاء الله ما و این عزیزان پس از خود آگاهی و آمادگی برای آگاهی بخشی با این حرکت خدا پسندانه عمومی برای روز موعود آماده شویم؛ چرا که در آن موقعیت خاص « للله نفحات » که در اختیار انسان قرار می گیرد، دیگر فرصت تحقیق و تفحص نیست و تنها داشته های انسان است؛ که به امداد او آمده و آبروی او را حفظ می کند و نبودش یا مایه حسرت در دنیا است.

تنظیم آموزه های دینی با ادبیات مختلف

ما برای اینکه مردم، از محتوای قرآنی و دانستنی های معصومین (ع) هابهره بیشتری ببرند. آموزه های دینی را با ادبیات مختلف تنظم کردیم تا افراد با ادبیات « دور و بری های» خود بتوانند (صدای الله اکبر و محمد رسول الله و علی ولی الله) را به گوش تک تک مردم دنیا برسانند و با آگاه شدن مردم دنیا و آشنا شندن آن ها؛ با ولی امر اصلی حقیقی و تهذیب نفس. مقدمه ظهور صاحب الامر را فراهم شود. به امید رسیدن آن روز و قبولی این خدمات نزد آن گرامی مرد تاریخ.

نمونه‌های استفاده بهینه از فرصت ها

 (1) نمونه‌های استفاده بهینه از فرصت های ( ولایی، سیاسی، حتی اقتصادی) در گذشته:

الف : همگان با این داستان که مشهور است ظاهراً در این وب سایت یا در وی سایت «مدرسه تعلیم و تربیت» ما هم از آن یاد کرده ایم؛ آشنا هستند که استاد مدرسه ی عمر بن عبدالعزیز چگونه از فرصت استفاده کرد و توانست؛ سنت غلط لعن بر امیرالمومنین علیه السلام را در طول هفتاد سال در هزار مسجد تکرار می شد بردارد. و نیز آگاهی از قرآن و عترت و عمل شخصی و بهنگام استفاده اکردن ز فرصت امام خمینی قدس سره بوده که: جمهوری اسلامی را به وجود آورد. 

استفاده شهید قاسم سلیمانی از گنجینه معارف

و بالاخره برخورداری از گنجینه معارف و دانستنی های معصومان (ع) بود که سردار بزرگ شهید قاسم سلیمانی ره و همکار و یارانش از فرصت استفاده کردند و سوریه و عراق را از چنگ داعش با آن قدرت کذائی نجات دادند. این ها چند نمونه استفاده از فرصت ولایی و سیاسی.

اما در بخش اقتصادی: می توان از کشور چین نام برد؛ که با مقاومت و توکل بخدا با ادبیات خودشان؛ در حالی که آنان زمانی محتاج خرید کفش و ... از ایران بودند! الان می بینیم؛ صادر کننده به اروپا هستند و...

نتیجه اینکه معصومان (ع) تجلی یافته نور الهی هستند؛ اگر با آنان همراه باشیم چون آنان وظیفه شناس به آنچه پیامبر اکرم فرمود: «قولوا لا اله الا الله تفلحوا» رستگاری پیش روی ما است و اگر با هر بهانه و توجیهی از این راه راست عقب بمانیم «خسرالدنیا و الآخره» خواهیم بود.

دانستنی های معصومان علیهم السلام

در ارتباط با دانستنی های معصومان علیهم السلام، چند موضوع اساسی باید مورد تحقیق و بحث و قرار بگیرد.

اول : موضوع اهمیت آشنائی با معصومان علیهم السلام

دوم : برکات آشنائی با معصومان علیهم السلام

سوم : پیامدهای آشنائی با معصومان علیهم السلام

اگر انسان وارسته ای باشیم؛ پس از مطالعه سیره بزرگان خود را با آن ویژگی ها تطبیق داده تا از سعادت ابدی برخوردار گردد.

ضرورت آشنایی با معصومان علیهم السلام

درسی که ما از امثال شهید مرتضی مطهری گرفتیم این است که:

سیره پیشوایان دین اسلام به ویژه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم یکی از منابع شناخت معارف اسلامی به شمار می رود.

سپس ایشان به وظیفه ما در قبال این دانستنی ها می افزاید:

آنچه ما موظفیم از وجود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم استفاده کنیم هم در گفتار است و هم در رفتار، هم در قول است و هم در فعل، یعنی سخنان پیغمبر برای ما راهنما و سند است و باید از آن بهره بگیریم و همچنین فعل و رفتار پیغمبر است

شهید مرتضی مطهری، سیری در سیره نبوی، ص 40.

هدف اصلی بخش دانستنی های معصومان علیهم السلام

نوشتار حاضر، بیشتر به قصد آشنایی با شیوه عمل و سیره و رفتار آن بزرگواران است، که برخی از این ویژگی های ظاهری و سیمایی آنان در کتب تاریخی آمده از باب مثال راجع به ویژگی های پیامبر (ص)، بطور مبسوط در کتاب هایی همچون، مکارم الاخلاق، بحارالانوار ج 16 سنن النبی، مناقبِ ابن شهرآشوب ج 1 و ... آمده است.

توصیه حضرت صادق علیه السلام است که:

«اتّبِعُوا آثارَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَسُنَّتَهُ فَخُذُوا بِها»

از آثار و سنّت پیامبر خدا تبعیّت و به آنها عمل کنید.

- بحار الأنوار، ج 75، 216

در ادامه: سخنانی از شهید مرتضی مطهری نقل می کنیم؛ امید است نسبت به نقل این سخنان ایشان از که بیان می فرموده. و غرض ما از نقل این حکایت؛ معرفی؛ دین مبین اسلام و معرفی یکی از بزرگانشان است نه مطلب دیگر چرا که باورهای شخصی من این است که برادران بسیار عزیزی در ادیان دیگر و ... هستند که موحد هستند؛ منتهی شرایط اقتضاء نداشته که به اسلام بپیوندند: مثل فاطمه خانم ژاپنی که داستانش ماه رمضان دوسال قبل خودش در تلوزیون نقل کرد مه بواسطه قرائت دعای یستشیل پیرو اسلام گریده بود و ما از این بزرگوار و امثال او در بعضی از نوشته هایمان تجلیل به آوردیم.

بنابر این با نگاه پاک به سخنان ایشان توجه بفرمائید: استاد در کتاب سیره نبوی نگارش چاپ انتشارات جامعه مدرسین که در فضای مجازی انتشار یافته: می نویسد:

یکی از منابع شناخت (2) سیره وجود مقدس پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله‌ و سلم است. (3)

یکی از نعمت های خدا بر ما مسلمین و یکی از افتخارات ما مسلمین نسبت به پیروان ادیان دیگر این‌ است که از طرفی قسمت بسیار زیادی از سخنان پیغمبر ما که شک نیست که‌ سخن ایشان است یعنی متواتر و مسلم است ، امروز در دست است ، در صورتی‌ که هیچ یک از ادیان دیگر نمی‌تواند چنین ادعائی بکنند که به صورت قطع بگویند فلان جمله ، جمله‌ای است که از زبان مثلا موسی ( ع ) یا عیسی ( ع ) و یا یک پیامبر دیگر شنیده شده است .

(البته) جمله‌های زیادی هست ولی آن قدرها مسلم و قطعی نیست‌.

و (*) از طرف دیگر تاریخ‌ پیغمبر ما تاریخ بسیار روشن و مستندی است. در این جهت هم رهبران دیگر جهان با ما شرکت ندارند. حتی دقایق و جزئیاتی از زندگی پیغمبر اکرم به‌ صورت قطع و مسلم امروز در دست است که درباره هیچ کس دیگر چنین نیست، از سال و ماه و حتی روز تولدش و حتی روز هفتم تولدش، دوران شیرخوارگیش ، دورانی که در صحرا زندگی کرده است، دوران قبل از بلوغش‌ ، مسافرت هایش به خارج عربستان، شغل هایی که قبل از نبوت مجموعا داشته‌ است ، ازدواجش در چه سن و سالی بوده است، چه فرزندانی برای او متولد شده‌اند و آنهاشان که قبل از خودش از دنیا رفته‌اند در چه سنی از دنیا رفته‌اند، و امثال این ها .

تا می‌رسد به دوران رسالت و بعثتش، که‌ اطلاعات دقیق تر می‌گردد چون حادثه بزرگی می‌شود :

اول کسی که به او ایمان‌ آورد که بود ؟ دومین و سومین فرد که بود ؟ فلانکس در چه سالی ایمان آورد ؟ چه سخنانی میان او و دیگران مبادله شد ؟ چه کارهایی کرد ؟ چه روشی‌ داشت ؟ در صورتی که حضرت عیسی که نزدیکترین پیغمبران از پیغمبران بزرگ‌ صاحب شریعت به ما است اگر تأیید قرآن از او نبود که مسلمانان عالم ، عیسی را به حکم قرآن یک پیغمبرحقیقی و الهی دانسته‌اند اصلا عیسی را در دنیا نمی‌شد اثبات و تأیید کرد .

خود مسیحی ها از جنبه تاریخی اصلا اعتقاد ندارند به این تاریخ میلادی که مثلا می‌گویند از تاریخ میلاد حضرت مسیح 1975 سال گذشته است .

یک حرف‌ قراردادی است نه حقیقی. اگر ما می‌گوییم از هجرت پیغمبر ما 1395 سال‌ قمری و 1354 سال شمسی گذشته است به اصطلاح مولای درزش نمی‌رود، اما اینکه‌ از میلاد مسیح 1975 سال گذشته باشد یک حرف قراردادی است و تاریخ آن را هیچ تأیید نمی‌کند .

احتمال هست دویست سیصد سال بعد از این تاریخ بوده و احتمال می‌رود دویست سیصد سال بعد از تاریخ بوده است ، و عده‌ای از مسیحی های جغرافیایی نه مسیحی‌ای که ایمانی هم به مسیح داشته باشد اساسا می‌گویند آیا مسیحی در دنیا وجود داشته، یا مسیح یک شخصیت افسانه‌ای‌ است و او را ساخته‌اند ؟ اصلا در وجود مسیح شک می‌کنند .

البته این حرف‌ از نظر اسلام غلط است چون قرآن [ وجود مسیح را ] تأیید کرده، و ما از آن‌ جهت که به قرآن ایمان داریم ، در این مطلب شک نداریم .

[ همچنین اینکه‌ ] حواریین عیسی چه کسانی بودند ؟ انجیل در چه تاریخی و چند صد سال بعد از عیسای مسیح به صورت کتاب در آمد ؟ چند انجیل بود ؟ اینها همه مخدوش‌ است ، ولی برای ما مسلمین ، این منبع ، چه منبع گفتار و چه منبع رفتار پیغمبر اکرم به صورت دو منبع بسیار مسلم و تا شعاع بسیار زیادی قطعی نه‌ فقط ظنی قابل اعتماد وجود دارد. این مطلبی بود که در مقدمه این بحث‌ خواستم عرض بکنم.

حال آنچه ما موظفیم از وجود پیغمبر اکرم استفاده بکنیم، هم در گفتار است و هم در رفتار ، هم در قول است و هم در فعل یعنی سخنان پیغمبر برای‌ ما راهنما و سند است و باید از آن بهره بگیریم، و همچنین فعل و رفتار پیغمبر.

عمق کلام پیغمبر ( ص )

عمده در کلمات بزرگان این است که نکات بسیار دقیقی که در این کلمات‌ گنجانیده شده است، افراد بتوانند درک بکنند، خصوصا که پیغمبر اکرم‌ درباره سخنان خودش فرمود ( و عمل هم نشان داد ) :

« اعطیت جوامع الکلم » [5]

خدا به من کلمات جامعه داده است .

یعنی خدا به من قدرتی داده است که با یک سخن کوچک یک دنیا مطلب‌ می‌توانم بگویم .

سخنان پیغمبر را همه می‌شنیدند ولی آیا همه می‌توانستند به عمق سخنان‌ پیغمبر آنچنانکه باید برسند ؟ ابدا. شاید صدی نود و نه شان هم نمی‌رسیدند. خود پیغمبر اکرم ببینید چگونه مطلب را پیش بینی می‌کند. جمله‌ای دارد که مفاد آن این است : سخنانی که از من می‌شنوید ضبط و نگهداری کنید و به‌ نسل های آینده تحویل بدهید و بسپارید، ای بسا نسل های آینده و خیلی دور بهتر معنی حرف مرا بفهمند از شما که امروز پای منبر من هستید.

در آن‌ حدیث معروفی که در کتب معتبر ما هست و از احادیثی است که شیعه و سنی روایت کرده‌اند و در کافی و تحف العقول و کتابهای دیگر هست ، پیغمبر اکرم فرمود : « نصر الله عبدا سمع مقالتی فوعاها و بلغها من لم یسمعها » خدای خرم سازد چهره آن بنده‌ای را که سخن مرا بشنود و ضبط کند و برساند به کسانی که آنها از من نشنیده‌اند.

آسیب شناسی جامعه دینی

بعد این جمله را اضافه فرمود :

« فرب حامل فقه غیر فقیه و رب حامل فقه الی من هو افقه منه »[6].

پاورقی:

استاد مطهری در کتاب شیره نبوی پس از قرائت آیه شریفه « لقد کان لکم فی رسول الله اسوش حسنة لمن کان یرجوا الله و الیوم الاخر و ذکر الله کثیرا » سوره احزاب ، آیه . 21  فرمود:

(2)«که یک نفر مسلمان باید دید و بینش خود را از آن‌ راه اصلاح و تکمیل بکند »

(3) یک مقدمه کوچک یادآوری بکنم و آن اینکه:

(4)امتیاز دوم

[5] امالی شیخ طوسی ، ج 2 ص 98 و . 99

[6] سفینة البحار ، ج 1 ص . 392 

برچسب ها:

• اهمیت آگاهی بخشی با تقویت باورهای دینی
• تنظیم آموزه های دینی با ادبیات مختلف
• شهید قاسم سلیمانی و گنجینه معارف
• ضرورت آشنایی با معصومان (ع)
• نمونه‌های استفاده بهینه از فرصت ها
• هدف اصلی بخش دانستنی های معصومان (ع)
• وسیع بودن گستره کار فرهنگی
• ویژگی های قرآن و عترت
• کاربرد مجموعه های دانستنی های معصومان (ع)
• قرآن ناطق بودن اهل بیت علیهم السلام

ولادت حضرت زینب (سلام الله علیها) مبارک باد

ولادت حضرت زینب (سلام الله علیها)

در یکی از روزهای سال ششم هجری قمری خانه پاک علی(علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) با شادی و سرور به پیشواز نورسیده ای می رفت. دختری که سومین فرزند خانواده و اولین دختر حضرت امیرالمؤمنین و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بود. حضرت زینب (سلام الله علیها) در روز پنجم جمادی الاول سال ششم هجری قمری در مدینه به دنیا آمد.  قطعه ای از بهشت، ص 648.

آسمان بیفشان جای گل ستاره

داده حق به احمد کوثـری دوباره

بـر رخش محمّـد می‌کنــد نظاره

یا زینب یا زینب               خوش‌آمدی یا زینب

جبرییل طبعم امشب این خبر داد

نخــــل آرزوی فاطمــــه ثمــــر داد

ذات حـق به حیدر کوثری دگـر داد

یا زینب یا زینب               خوش‌آمدی یا زینب

این به خانۀ وحی یک بتول ثانی‌ست

لالــه‌زار حسنش صـورت معـانی‌ست

جاری از زبانش وحـی آسمـانی‌ست

یا زینب یا زینب               خوش‌آمدی یا زینب

ای همه ثنایت گفت‌وگوی مادر

آبـــروی حیــــدر! آروزی مــــادر!

وارث کمال و خلق ‌وخـوی مـادر!

یا زینب یا زینب               خوش‌آمدی یا زینب

ای که فوق هاجر آمده مقامت

مـادر مسیحـا گیـــرد احتـرامت

معجزات قــرآن ریــزد از کـلامت

یا زینب یا زینب               خوش‌آمدی یا زینب

ای سرشت زهرا!ای بهشت حیدر!

همــــره ولایـــت! همـــــدم بـــرادر!

از هــــزار مـــریـم رتبــه‌ات فــــراتــر

یا زینب یا زینب               خوش‌آمدی یا زینب

مــــادر ولایـــت دختـــــرش تویـی تو

خون حق حسین وخواهرش تویی تو

 جبهـــۀ امـــامت سنگـــرش تـویی تو

یا زینب یا زینب               خوش‌آمدی یا زینب

شخصیت حضرت زینب (علیها السلام)

روانشناسان می گویند: عامل وراثت، تربیت و محیط در تکوّن و ساختار پایه های شخصیت آدمی نقش بنیادین دارند.1

درباره حضرت زینب (علیها السلام)، سه اصل اساسی مزبور جایگاه ویژه داشت:

الف. وراثت: ایشان از سرچشمه نبوّت و ولایت نشأت گرفت، جدّش خاتم پیامبران (صلی الله علیه وآله) بود و حضرت زینب (علیها السلام) از خمیره ذات او آفریده شد. رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود:

«... وُلدِ فاطِمَةَ فَانَا وَلِیُّهُم وَ عُصبَتُهُم، وَ هُم خُلِقُوا مِن طِینَتِی...»;2 فرزندان فاطمه (حسن، حسین، زینب، و امّکلثوم)، که من ولی و سرپرست نَسَبی آنها هستم، از طینت و خمیره ذات من آفریده شدهاند.

بنابراین، حضرت زینب(علیها السلام) ژن رسول خدا(صلی الله علیه وآله) را در خود داشت که وارث خاتمپیامبران(علیهم السلام) است و شخصیت ایشان از خمیرمایه وجود رسولاللّه(صلی الله علیه وآله) ریشه می گرفت.

مادر این بانو دختر پیامبر (صلی الله علیه وآله) و بهترین زنان عالم است و پدرش مولای متقیان(علیه السلام)، وصی رسول خدا (صلی الله علیه وآله). از اینرو، شخصیت نازنین حضرت زینب (علیها السلام) آمیزهای از حالات ملکوتی رسول خدا (صلی الله علیه وآله)، حضرت علی(علیه السلام) و فاطمه (علیها السلام) است و این بانو مراتب کمال خویش را از این سه شخصیت بزرگ به ارث گرفته است.

ب. تربیت: حضرت زینب (علیها السلام) از آغاز ولادت تا قریب شش سالگی، در دامان پُرمهر پیامبر و حضرت علی (علیهما السلام)تربیت یافت.3 ایشان از سینه مبارک حضرت زهرا (علیها السلام) شیر نوشید و در پرتو وجود حضرت علی (علیه السلام) و نظارت دقیق ایشان رشد کرد. رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود:

«مَا نَحَلَ وَالِدٌ وَلَداً نَحلا اَفضَلُ مِن اَدَب حَسَن»;4

هیچ پدری هدیه ای برتر از حُسن ادب و تربیت نیک به فرزندش نداده است.

تربیت حضرت زینب (علیها السلام)، توسط پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) و حضرت علی (علیه السلام) و مادری همچون فاطمه زهرا (علیها السلام) و برادرانی همانند امام حسن و حسین (علیهما السلام) سبب شد که این شخصیت والامقام به عنوان سومین بانوی جهان اسلام پس از حضرت خدیجه (علیها السلام) و فاطمه زهرا (علیها السلام)، به شمار آید.

ج. محیط: یکی دیگر از پایه های مهم ساختمان شخصیت آدمی محیط است. حضرت زینب (علیها السلام) در محیطی که کانون فضایل، صفا و صمیمیت بود، رشد و نمو یافت. محیط زندگی حضرت زینب (علیها السلام) در شهر مدینه، خانه حضرت علی (علیه السلام)، فاطمه (علیها السلام)، حسن و حسین (علیهما السلام) بود; همان خانه ای که کعبه آمال و محبوب دل های مؤمنان بوده است. چنین محیطی نورانی و خانه ای بابرکت، ارزش های والای دینی و انسانی را در وجود پر برکت ایشان بارور و شکوفا ساخت.

1ـ عبداللّه شفیع آبادی، مبانی روانشناسی رشد، چ پنجم، تهران، چهر، 1371، ص 23ـ31.

20ـ سیدمرتضی حسینی فیروزآبادی، الفضائل الخمسه، انتشارات فیروزآبادی، 1374، ج 3، ص 150.

3ـ محمّد محمّدی اشتهاردی، پیشین، ص 29.

4ـ محدّث نوری، مستدرک الوسائل، قم، آلالبیت، 1407، ج 15، ص 164ـ165.

فضیلت های حضرت زینب (علیها السلام)

از جمله فضیلت های حضرت زینب (علیها السلام) علم و دانش اوست:

سخنان و خطبه های عالمانه، همراه با استدلال به آیات قرآن، در کوفه، مجلس عبیداللّه بن زیاد و همچنین در دربار یزید، از سوی حضرت زینب (علیها السلام) هر کدام شاهدی بر توانایی دانش این بانوست.

دربارة این خاندان گفته شده: «إِنَّ هَؤلاَء وَرَثُوا العِلمَ وَ الفَصَاحَةَ زُقُّوا العِلمَ زُقّاً».

حضرت زینب (س) علاوه بر علم لدّنی، تمام شرایط یک راوی موثّق را در حدّ کمال داراست. بدین لحاظ، به او (س) عالمه گفته‌اند.

همچنین علم پیشگویی حوادث را نیز دارا می‌باشد، چنان‌ که کیفیّت شهادت خود را پیشگویی کرد.

صفت دیگر ایشان (ع) عقیله است که ابن‌عبّاس به او داده است. همچنین مفسّری بی‌بدلیل است؛ زیرا خطبه‌های آن حضرت (س) آکنده از آیات قرآنی است.

جایگاه علمی حضرت زینب (س)

برای حضرت زینب(س) القاب علمی گوناگونی ذکر نموده‌اند که عبارتند از: «عالمةٌ غیرَ مُعلمةٍ: دانای نیاموخته»، «فهمةٌ غیرَ مُفهِّمةٍ: فهمیده بی‌آموزگار»، «نائبةُ الزّهراء: جانشین حضرت زهرا، سلام‌الله علیها»، «عَقیلةُ النِّساء: خردمند بانوان»، «سیّدة العَقائِل: بانوی بانوان خردمند»، «سُلالةُ الوِلایة: فشرده، خلاصه و چکیدة ولایت»، «وَلیدةُ الفَصاحة: زادة شیواسخنی»، «عَقیلةُ خِدر الرّسالة: خردمند پرده‌نشینان رسالت»، «بلیغة: سخنور رسا»، «فصیحة: سخنور»، «صدیقة الصّغری: راستگوی کوچک (در مقابل صدیقه کبری سلام‌الله علیها)»، «المُوثَّقة: بانوی مورد اطمینان»، «عقیلة الطّالبین: بانوی خردمند از خاندان حضرت ابوطالب (و در بین طالبیان)»، «الفاضلة: بانوی بافضیلت»، «الکاملة: بانوی تامّ و کامل»، «عقلیة الوحی: بانوی خردمند وحی»، «عقیلةالنّبوّة: بانوی خردمند پیامبری»، «رَبیعَةُ الفضل: پیش‌زادة فضیلت و برتری»، «عقلیة القریش: بانوی خردمند قریش»، «سلیلة الزّهراء: چکیده و خلاصة حضرت زهرا، سلام‌الله علیها»، «آیةٌ مِن آیات‌الله: نشانی از نشانه‌های خداوند» (ر.ک؛ رسولی، بی‌تا: 13؛ بحرانی اصفهانی، 1409 ق.، ج 11: 948 و اصفهانی، بی‌تا: 137).

این جستار بر آن است تا با تکیه بر پنج ویژگی علمی ایشان (عالمه، معلّمه، عقیله، محدّثه، مفسّره) که در میان این القاب جامع‌تر است و نمود آنها در زندگی ایشان بیشتر، به بررسی مقام و جایگاه علمی آن حضرت بپردازد.

1)علم لدنّی

علمی که در ذات شخص آفریده شده است و او از کسی فرا نگرفته (رهبری،1390: 244)، علم حقیقت و علم عارفان و صدّیقان است

(ر.ک؛ میبدی، 1371، ج 3: 341).

لذا علم لدنّی برتر از علم اکتسابی است، چون از طرف خداوند به صورت مستقیم به برخی انسان‌ها داده می‌شود که شرایط آن را طبق آیة ﴿...وَاتَّقُواْ اللّهَ وَیُعَلِّمُکُمُ اللّهُ...﴾ (البقره/282) تقوا، تزکیه و تهذیب نفس است تا افاضات الهی حاصل شود.

همچنین است آیة ﴿...وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا: و از نزد خود به او (خضر) علم آموختیم﴾ (الکهف/ 65)

که حاکی از افاضة بی‌ واسطة اینگونه علوم است.

 لذا علم خاتم‌الأنبیاء و خاندانش، از جمله زینب کبری (س) از جنس همان علمی است که به حضرت خضر (ع) افاضه شد و کلام معصوم، حضرت امام سجّاد (ع) سند و مؤیّد این امر است: «عمّتی أنتّ بِحمدالله عالمةٌ غیر معلَّمة و فهمةٌ غیر مفهَّمة: عمّه جان! تو عالمه‌ای هستی بدون اینکه معلّم داشته باشی و فهمیده‌ای هستی بی آنکه کسی مطالب را به تو فهمانده باشد» (حسّون، 1379: 437؛ رسولی، بی‌تا: 15 و مجلسی، 1403ق.:  64).

امام حسن، علیه‌السّلام، هم خواهر خود را چنین خطاب فرموده است: «خواهرم! حقّا که تو از درخت نبوّت و معدن رسالت هستی» (محمّدی اشتهاردی، 1379: 74).

لذا به استناد این سخنان و اوصاف علمی حضرت، می‌توان ایشان را بارزترین مصداق برای آیات و احادیثی دانست که در شأن علما بیان شده‌اند.

پیامبر (ص) فرمودند: «عالمان وارثان پیغمبرانند» (عاملی، 1409ق.، ج 27: 79؛ نوری، 1408ق.، ج 17: 299 و قمی، 1414ق.، ج 6: 344).

زینب (س) وارث علم و حکمت نبوی و فصاحت علوی

زینب (س) وارث علم و حکمت نبوی و فصاحت علوی بود (همانگونه که قبلاً در ویژگی‌های کلامی اهل بیت (ع) ذکر شد،) آنان فلسفة احکام را می‌دانستند و کلام آنان سرشار از حکمت بود که بعضاً آنها را برای افراد تبیین می‌کردند. گاهی از علم به حکمت تعبیر می‌شود؛ مانند آیة ﴿...وَمَن یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْرًا کَثِیرًا...: و به هر کس دانش داده شود، خیر فراوانى داده شده است...﴾ (البقره/269). خداوند از علم به حکمت تعبیر فرموده است (طبرسی، 1377، ج 1: 147 و طوسی، بی‌تا، ج 2: 349) و حکمت را سرشار از عظمت و خیر و برکت معرّفی نموده است؛ زیرا که عالم و دانشمند، استوارتر از جاهل می‌اندیشد و گفتار و رفتار او با متانت و استحکام توأم است. در حدیث دیگری از نخستین عالم و معلّم، پیامبر اکرم (ص)، در تکریم مقام علما آمده است: «نزدیکترین مردم به مقام و مرتبت نبوّت، دانشمندان و مجاهدان راه حق هستند» (حسینی علوی، بی‌تا: 46؛ حکیم، بی‌تا: 7؛ آملی،1381: 12 و العاملی، 1409ق.: 85). حال آنکه زینب کبری (س) هم سلالة نبوّت بود و هم در سخن معصوم به اهل علم بودن (عالمة غیر معلّمه) و فرهیختگی ستوده شده است. به علاوه، ایشان در زمرة مجاهدان مذکور در حدیث شریف نبوی هم قرار می‌گیرند؛ زیرا با جان و مال و فرزندانش در راه خدا به دفاع از ولایت پرداخت. در تأیید قرآنی، جایگاه والای ایشان در امر جهاد آیة زیر مورد استناد است: ﴿الَّذِینَ آمَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللّهِ...: آنها که ایمان آوردند و هجرت کردند و با اموال و جانهایشان در راه خدا جهاد نمودند، مقام ایشان نزد خدا برتر است...﴾ (التّوبه/20).جهاد، به کار بستن نهایت درجة قدرت و طاقت است (ر.ک؛ موسوی همدانی، 1374، ج 16: 152). معمولاً اوّلین معنایی که از جهاد در ذهن متبادر می‌شود، مبارزه در میادین جنگ است، امّا این یکی از جنبه‌های جهاد است و گاهی جهاد به‌گونه‌ای است که نیازی به کشیدن شمشیر و جنگیدن نیست.

با توجّه به اینکه حضور زنان مسلمان هنگام جنگ و در صحنه‌های جهادی شکلی متفاوت و در خور شأن یک زن دارد، اُسوه‌های جهادی زنان در صدر اسلام، همچون حضرت زهرا (س) در دفاع از ولایت و پاسداری از سنّت‌های راستین نبوی در مقابل بدعت‌ها و انحراف‌ها از طریق احتجاج و خطبه‌های کوبنده و نهایتاً اظهار نارضایتی و بیزاری (از برخی افراد) در راستای تحقّق اهداف راستین دین خود مبارزه نمودند. زینب کبری(س) هم به تبع از مادر خود به ادامة مبارزه و جهاد در این راه پرداختند.

علاّمه أسد حیدر ویژگی جهادی زینب کبری (س) را اینگونه بیان می‌کند: «زینب دختر علی (علیهماالسّلام) با ثبات قلب در میدان جهاد ظهور می‌کند... او نقش جهادی خود را قهرمانانه ایفا نمود... او برای رضای خدا و جهاد در راه او، مصایب و سختی‌ها را تحمّل کرد» (بحرانی اصفهانی، 1409ق.، ج 11: 951). همچنین آیت‌اللّه سیّد أبوالقاسم خوئی (ره) جهاد حضرت را اینگونه وصف می‌کند: « به درستی که او شریک برادرش، حسین(ع)، در دفاع از اسلام و جهاد در راه خداست....». (خویی، 1413ق.، ج24: 219). تجسّم جهاد در سیرهای زینبی، به استناد تاریخ و روایات ترک مال و رفاه در زندگی، تقدیم فرزندان، ولایت‌مداری و ... است که او را همسنگر حسین (ع) و شریک او در راه عقیده و جهاد او کرده بود. لذا شکل مبارزات جهادی زنان اهل بیت (ع) به‌گونه‌ای بود که با عفّت و شخصیّت آنان هیچ گونه منافاتی نداشته است.

2) علم بلایا و منایا

یعنی علم پیشگویی حوادث و خبر داشتن از وقایع آینده و تاریخ و کیفیّت شهادت خود و دیگران (محدّثی، بی‌تا: 5). نظر به اینکه نایب امام معصوم باید فردی فقیه و خبره باشد، زینب عالمه (س) تنها زنی بود که در مقطعی از زمان نایب ولایت و مدافع به حق آن بود. ایشان همچون اصحاب خاصّ پیامبر (ص)، سلمان، ابوذر و برخی از یاران حضرت علی (ع)، مانند میثم تمّار و رشید هجری، علم آگاهی از حوادث آینده (علم بلایا و منایا) را داشت که آن را از پدر بزرگوار خود فراگرفته بود (مامقانی، بی‌تا، ج 1: 253 و محلاّتی، 1380، ج3: 57). همچنین در دوران خلافت امام علی (ع) ایشان در متن جریان‌های سیاسی و اجتماعی جامعه قرار داشت (بشیری، 1385: 39) و پس از شهادت مادر، جانشین و حامل رسالت وی شدند. او شاهد خیانت معاویه به امام حسن (ع) و خیانت دنیاپرستان به ایشان بود. پس از حسین (ع) هم پرچمدار مرجعیّت امّت اسلام شد و باید امام و امامت را از گزند این فاجعه حفظ می‌ کرد.

زینب (س) از جانب امام حسین (ع) نیابت خاص داشت و مردم در احکام حلال و حرام به او مراجعه می‌ کردند. این وصایت تا بهبودی امام زین‌العابدین (ع) از بیماری ادامه داشت (میانجی، 1384: 5).

در اثبات‌الوصیّه آمده که حسین (ع) به خواهرش زینب وصیّت کرد و در زمان امام چهارم (ع)، علوم آل محمّد(ص) برای پرده‌پوشی بر امام چهارم و حفظ جان او از زبان زینب (س)، دختر علی، نشر می‌شد (مسعودی، 1384: 272؛ قمی، بی‌تا، ج 1: 316 و بهشتی1368: 51). این شواهد حاکی از جایگاه و ظرفیّت علمی ایشان در دریافت علوم شریعت، نشر و پاسداری از آنهاست.

مرجعیّت فکری و فتاوی حضرت زینب (س) در برطرف کردن نیازهای شرعی و علمی مردم آنقدر مورد توجّه مردم قرار گرفته بود که از این محبوبیّت تهدیدی جدّی احساس شده بود و عمرو بن سعید

(فرماندار مدینه) آن حضرت را تبعید کرد (القطیفی، 1412ق.، ج 1: 466؛ شهرستانی، 1416ق.، ج6: 1؛ حسنی، بی‌تا: 16؛ محسن‌زاده، 1388: 71 و عبّاسی غریب، 1372: 154). او در نامة خود به یزید، خطر وجود حضرت را اینگونه گزارش داد: «همانا وجود زینب میان اهل مدینه محرّک افکار است و او زنی بافصاحت، خردمند و تیزهوش است. او و همراهانش برای خونخواهی حسین تصمیم به شورش دارند» (شهرستانی، 1416: 7). 

شکوه علمی حضرت کمر دشمن را به لرزه درآورده بود و از آن احساس خطر می‌کرد. ایشان همانند مادرش، فاطمه (س)، جز در ضرورت از خانه خارج نمی‌شد، امّا دورادور چشم بیدار جامعة خویش بود و تأثیر عمیق سخنانش را از رسوایی دستگاه اموی، پشیمانی مردم، حتّی یزید و حرکات شورشی علیه امویان را می‌توان دریافت.

نمونة دیگر نبوغ آن عالمه، جمله‌ای است که در پاسخ ابن‌زیاد فرمودند. زمانی آن حقیر به حضرت (س) گفت: «کار خدا را با برادر و خاندانت چگونه دیدی؟!» فرمود: « چیزی جز زیبایی ندیدم» (حسینی موسوی، 1418ق.، ج2: 363 و جزایری، 1427ق.، ج1: 243). این جمله را سالیان است که اهل علم و ادب در تفسیر و تحقیق آن می‌ کوشند که افق نگاه حضرت در چه حد بود که از آن قتل‌گاه خونین زیباییش را درک کرد؟! این بصیرت در برداشت از حوادث، تجلّی تحقّق وعده‌ای است که خداوند در کلام خود داده است: ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِن تَتَّقُواْ اللّهَ یَجْعَل لَّکُمْ فُرْقَاناً ...: اى کسانى که ایمان آورده‏اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، براى شما وسیله‏ اى جهت جدا ساختن حق از باطل قرارمى‏ دهد...﴾ (الأنفال/29). چنین برداشتی از این فاجعة دلخراش آن هم از طرف یک زن که وجودی لطیف و سرشار از مهر و عطوفت دارد، واکنشی شگفت و تأمّل‌برانگیز است. بر این اساس، در واکاوی اینگونه رفتارها در سیرة ایشان می‌توان به زیر مجموعه‌ای از آگاهی رسید؛ دانشی خاص برای انبیاء، ائمّة اطهار و اولیاء‌الله است که آن بانوی خردمند و عالمه هم از آن بهره‌مند بود.

ب) عقیله

لقب عقیلة بنی‌هاشم را صاحب‌نام‌ترین راویان صدر اسلام، ابن‌عبّاس به او داد (بحرانی اصفهانی، بی‌تا: 195). بنی‌هاشم در میان اقوام، برجسته و دارای مقامی والا بودند و از حضرت زینب (س) احادیثی را نقل می‌کردند؛ از جمله ابن‌عبّاس، دانش‌آموختة مکتب علوی که به القاب علمی بسیار و الا همچون حبرالأمّة،ت رجمان‌القرآن، شیخ‌المفسّرین و... ملقّب بود، از ایشان حدیث نقل می‌کرد. حضرت خطبة فدکیّه را برای ابن‌عبّاس نقل فرمود. پس ابن‌عبّاس در مقام ایشان گفت: «حدّثَتنا عقیلتَنا: بانوی خردمند ما گفت...»

(شریف القرشی، بی‌تا: 6؛  قزوینی، 1409ق.: 2 و بهشتی 1368: 51). عقیله یعنی بانوی گرامی و مخدّره (ر.ک؛ مصطفی، بی‌تا، ج2: 617). از این رو، فرزندان آن حضرت را بنی‌عقیله می‌گفتند (ر.ک؛ عزیزی، بی‌تا: 8). نبوغ علمی آن بانو از کودکی شگفت‌آور بود، به‌ویژه در مسایل اعتقادی.

روزی حضرت علی (ع) زینب (س) را بر زانوی خود نشانده بود. به او فرمود: بگو یک. زینب هم گفت یک. پدر فرمود: بگو دو. زینب ساکت شد. علی (ع) به او فرمود: دخترم سخن بگو. زینب گفت: زبانی که به گفتن یک گردش کرده، چگونه دو بگوید؟! امام از پاسخ حکیمانه و عالمانة دخترش بسیار مسرور گشت و او را بوسید (ر.ک؛ حسینی علوی، بی‌تا: 3؛ الحائری، 1385، ج2: 232 و محمّدی اشتهاردی، 1379: 35).

نیشابوری در رسالة علویة خود آورده است که زینب (س) در فصاحت و بلاغت و نیز زهد و عبادت همچون پدرش علی مرتضی و مادرش زهرا، علیهما‌السّلام بود (بحرانی اصفهانی، 1409، ج 11: 951).

امّا مدیریت بحران کربلا، از جانب امام معصوم (علیه‌السّلام) به حضرت زینب (س) واگذار شد. ایشان هم در اطاعت از امام خود فرمودند: «ای برادر! آسوده‌خاطر باش. مرا آنگونه که می‌پسندی، خواهی یافت» (نشریّة الکفیل، 1434ق.: 7 و حسنی، بی‌تا: 7).

این پاسخ در واقع، اوج توانایی و کفایت ایشان برای ادارة این جریان را می‌رساند. اساس مسئولیّت او در دو محور قرار می‌گرفت: یکی آغاز جنگی نرم علیه امویان، و دیگری حفاظت از حضرت سجّاد (ع) و اسیران بود که سخنان آن حضرت موجب هجومی دیگر علیه آنان نشود. این مسئولیّت بسیار سنگین تدبیری والا اقتضاء می‌کرد. همچنین نیاز اساسی در مدیریّت این شکل از جنگ و جهاد، موقعیّت‌شناسی بود که حضرت زینب (س) در آن شرایط گاه با کلام خود و گاه سوز دل و گریه‌هایش که پشیمانی و خجلت آنان را در پی داشت، به دفاع از ولایت برخاست.

زینب دست‌ پروردة دامان مادرش، زهرا (س)، بود که خطبة طولانی او در مسجد مدینه، میزان علم آن حضرت در پاسخگویی به پرسش‌های زنان (ر.ک؛ موسوی الکعبی، بی‌تا: 26 و مجلسی، 1403ق.، ج 2: 3)، تبادل افکار با علی (ع) (ر.ک؛ سلمانپور، 1380: 86) و از مصحف او (مصحف فاطمه) می‌توان جایگاه علمی او را در فضای متشنّج و بیمار آن جامعه دریافت.

قبل از حادثة عاشورا در تاریخ برای حضرت زینب (س) هیچ سخنرانی در اجتماع مردان ثبت نشده است. امّا شرایط اقتضا می‌کرد که به سخنرانی در جمع نامحرمان و دستگاه‌های فاسد اموی به افشاگری آنان بپردازد. حتّی زمانی که امام سجّاد(ع) می‌توانست به افشاگری خاندان اموی برخیزد، زینب (س) این مسئولیّت را بر عهده گرفت، چراکه جان حضرت سجّاد(ع) در خطر بود.

بشیر بن خزیمه اسدی نقل کرده که «فصیح‌تر از او ندیدم. گویی از زبان امیرالمؤمنین بود که سخن می‌گفت. پس اشاره کرد به مردم که ساکت شوند. پس نفس‌ها در سینه حبس شد. آنگاه خطبة بلیغ خود را بیان فرمود» (طوسی، 1414ق.: 92 و شیخ مفید، 1413ق.: 207). نور‌الدّین جزایری در خصائص‌الزینبیّه در مورد حضرت چنین نوشته است: «منطق او همانند منطق پدرش است» (عزیزی، بی‌تا، ج 2: 16). علی (ع) در توصیف خود فرموده است: « همانا پروردگارم به من قلبی آگاه و دانا و زبانی سخنگو بخشده است» (آمدی، 1366: 63 و سیوطی، 1371: 142).

اخلاق زینبی خلقیّات علوی و فاطمی

لذا اخلاق زینبی خلقیّات علوی و فاطمی را در علم، منطق، فصاحت، شجاعت و... را برای دیگران و دشمنان متجلّی نمود، به گونه‌ای که یزید پس از عجز در برابر وی، او را «سجّاعه» خواند. این تعبیر نشان از عجز دشمن و مدّعیان فصاحت در سخنوری در مقابل کلام غرّای ایشان دارد؛ کلامی که حقّ و حقیقت را درگوش یزیدیان فریاد می‌زد؛ کلامی که با کلام خداوند آمیخته شده بود و هزاران سؤال از یزید و مردم فریب‌خوردة آن جامعه داشت.

ج) محدّثه

نام حضرت زینب (س) در کُتُب رجالی شیعه

(ر.ک؛ ابن‌بابویه، 1413ق.، ج 3: 567؛ الموسوی الخویی، 1413ق.، ج 24: 135 و مامقانی، بی‌تا، ج 1: 27)، من لا یحضره الفقیه، وسائل الشّیعه (حرّ العاملی، 1409ق.، ج1: 22) و بحارالأنوار و ...آمده است.

در باب شخصیّت روایی حضرت زینب (س) علمای بزرگی از جمله آیة‌الله خوئی، سیّد نورالدّین جزایری، ابوالفرج اصفهانی و ... سخن گفته‌اند. او در خردسالی راوی خطبة مادرش بود و روایات او هیچ شبهه‌ای در اعتبار نداشت، چراکه او عالمة غیر معلّمه بود و تمام شرایط یک راوی موثّق را در حدّ کمال، بلکه فراتر از آن در خود داشت.

حضرت زینب (س) را صحابة پیامبر دانسته‌اند. او از پدر، مادر و برادران بزرگوارش حسن و حسین (علیهم‌السّلام)، أُمّ هانی، عبد‌الله بن جعفر (ر.ک؛ عزیزی، بی‌تا: 12)، همسران پیامبر (ص) (ر.ک؛ ابن‌سعد، 1377، ج 8: 461)، أمّ ایمن (ر.ک؛ ابن‌قولویة قمی، 1385: 567) و أسماء بنت عمیس (ر.ک؛ رحمانی همدانی، 1378: 79 و غروی، 1375: 198) به نقل حدیث پرداخته است. همچنین از حضرت زینب(س) هم افرادی به نقل حدیث پرداخته‌اند که از جملة آنها می‌توان امام زین‌العابدین (ع) (ر.ک؛ صدوق ،1425ق.: 567)، فاطمه بنت حسین بن علیّ بن أبی‌طالب (ع) (ر.ک؛ صادقی اردستانی،1372: 100 و بحرانی، 1409ق.، ج 21: 345)، عبدالله بن عبّاس (ر.ک؛ اصفهانی،1380: 91)، زید بن علیّ بن الحسین (مجلسی، 1403ق.، ج29: 239)، احمد بن محمّد بن جابر (ر.ک؛ صدوق،1425ق.: 320)، عطاء بن سائب، محمّد بن عمرو، عباد عامری، جابر بن عبدالله انصاری را نام برد (ر.ک؛ غروی،1375:198 و صادقی اردستانی1372: 100). برخی از این احادیث، حدیث »الجارّ ثمّ الدّار» (صادقی اردستانی، 1373: 1)، نزول مائده بر مادرش حضرت زهرا (س) (ر.ک؛ ابن‌طاووس، 1399: 4 و طوسی،1414ق.: 879)، حدیث أمّ ایمن (ر.ک؛ صادقی اردستانی،1373: 1 و ابن‌قولویة قمی،1385: 571ـ566)، حدیث فاطمیّات (بحرانی، 1409: 345) و... هستند.

ابن‌سعد در الطّبقات الکبری، زینب (س) را جزء راویانی ذکر می‌کند که از همسران پیامبر و دیگران (و آنها از پیامبر (ص)) حدیث نقل کرده‌اند (ابن‌سعد، 1377، ج8: 461). مرحوم طبرسی در أعلام الوری بر این قول تأکید می‌کند و می‌گوید: «او از مادرش فاطمه (س) حدیث نقل می‌کرده است» (طبرسی، بی‌تا: 294).

علاّمه مامقانی او را از «محدّثات» شمرده است و دربارة آن عُلیا مخدّره نوشته است: «صدوق او را در مشیخه نام برده است... و ابن‌اثیر در أسد‌الغابه او را از صحابه دانسته است...زینب!

زینب کیست؟! تو چه می‌دانی که زینب کیست؟

او عقیلة بنی‌هاشم است که در صفات ستوده، برترین است و کسی جز مادرش بر او برتری ندارد تا جایی که اگر او را صدیقة صغری بخوانیم، حق گفته‌ایم» (عسقلانی، بی‌تا، ج3: 500 و مامقانی، بی‌تا، ج3: 79). ابن‌اثیر نام زینب (س) را در زمرة اصحاب رسول خدا (ص) ذکر کرده است و دربارة او می‌گوید: «زینب زنی عاقل، خردمند، و با منطق قوی بود... و سخن او با یزید در تاریخ مشهور و مذکور است و این سخنان دلیل بر عقل و قوّت قلب اوست» (ابن‌اثیر جزری، بی‌تا، ج5: 300).

بر این اساس، حضرت زینب را می‌توان یکی از ناقلان و حافظان میراث حدیثی شیعه دانست که اعتبار و سندیّت روایاتی که ایشان در سلسلة سند آنها قرار گرفته، محرز و مایة اطمینان محدّثان و محقّقان حدیثی است؛ زیرا سخن صحابه به جهت تعلیم و تربیت یافتن او نزد پیامبر، اعتبار حدیثی مسند و منقول از پیامبر را دارد. جایگاه والای حدیثی و روایی ایشان نزد رجالیّون آنگونه بود که به جز زنان اهل بیت(ع) به ندرت بانویی در چنین جایگاه حدیثی قرار می‌گیرد. شاهد ما در این باره کُتُب رجالی است که ایشان را در اعتبار، پس از حضرت فاطمه (س) قرار می‌دهد.

هـ) معلّمه

خانة حضرت زینب (س) و مکتب او، مهبط وحی بود. تدریس او هم بر عهدة خمسة طیّبه بود (استادانی که مقام عصمت و طهارت آنها را قرآن تأیید کرده است)؛ زیرا که او در شرایط بسیار سختی قرار خواهد گرفت و آزموده خواهد شد. با رحلت جانسوز مادر و جدّ بزرگوارش، باید همدم پدر می‌شد و جای خالی مادرش را برای خواهر و برادرانش پُر می‌کرد. پس از مادر، پدر که بزرگترین پشتگرمی بود، از پیش زینب می‌رود. بعد از پدر باید غم برادر بزرگترش را به جان می‌خرید و در آخر هم مهم‌ترین و جانکاه‌ترین مسئولیّت حضرت (س)، با سفر برادر و امام خود آغاز می‌شد.

آنجا بود که زینب (س) باید تمام آموخته‌هایی را که خمسة طیّبه در وجود او نهادینه کرده بودند، در مکتب عاشورا به نسل‌های بعد تعلیم می‌داد. ایشان در زندگی، علم خود را محصور نمی‌کرد، لذا می‌توان ایشان را یکی از افراد معنی به این حدیث از جدّ بزرگوارشان دانست.

ایشان می‌فرمایند: «زندگی افراد عالم و دانشمند بر روی پهنة زمین همانند وجود ستارگان در آسمان‌هاست که انسان به مدد درخشش آنها در خشکی و دریا، در دل شب و تاریکی‌ها راه خود را بازمی‌یابد...» (العاملی، 1409ق.: 85 و المتّقی الهندی، 1409ق.، ج 10: 151).

وی معارف و معالم خود را نه تنها برای زنان، بلکه برای برخی مردان هم شرح و تبیین می‌کرد. فضای حاکم بر آن ایّام به گونه‌ای بود که درس خواندن و فعّالیّت بیرون از منزل برای زنان و دختران امری غیرمعمول بود و در فضای مردسالار و متعصّب آن روز آموزش و آشنایی با خطّ و نوشتن را جایز نمی‌دانستند.

لذا ایشان حصار عقاید و تعصّبات پوچ را شکسته و یکّه‌تاز میدان علم و دانایی و دفاع از آن شد.

مقام معلّمی زینب (س)

در مقام معلّمی زینب (س) زبان قاصر است، چراکه تمام ابعاد شخصیّتی او، چه در عمل و چه در فکر و روح همگی الگویی تام، اوّلاً برای انسانیّت و ثانیاً برای مسلمان بودن است. او اجازه نداد کربلا فقط صحنه‌ای از یک حادثة غم‌انگیز باقی بماند.

او معلّم صبر و بردباری، شجاعت، تقوا و عبادت، ولایت‌مداری، زهد، عفّت و پاکدامنی، و صفات برجسته و متعالی دیگری است که نام بردن آنها در این مقال نمی‌ گنجد.

راجع به نمونه خدمات علمی و استادی حضرت زینب (س) مطالب مفیدی در سایت (مدرسه تعلیم و تربیت) آمده مراجعه شود!

د) مفسّره

روایات زیادی ناظر به مقام علمی اهل بیت (ع) در باب قرآن است؛ از جمله روایاتی که خبر می‌دهند از اینکه اهل بیت (ع) عالم به تفسیر و تأویل قرآن هستند. علم آسمان‌ها و زمین را از آن استخراج می‌کنند. اصلاً اهل قرآن هستند و اگر بخواهند دربارة فاتحةالکتاب تفسیر بنویسند، باید آن را بار هفتاد شتر کنند.

همانگونه که در ینابیع‌المودّه آمده است که ابن‌عبّاس می‌فرماید: «من نزد امیر مؤمنان تفسیر می‌آموختم. حضرت به من فرمود: ای پسر عبّاس! اگر من آنچه را که در هفت آیة سورة حمد است، از «ب» بسم‌الله تا «وَ لاَ الضَّالِّین»، برای شما بگویم و شما هم گفته‌های من را بنویسید و بعد از اینکه من پایان آن را اعلام کنم، هفتاد شتر جوان را باید بیاورند تا این نوشته‌ها را بار کنید» (القندروزی، 1422ق.، ج 1: 205). اینکه اهل بیت عالم به قرآن، از آغاز تا به انجام هستند، نشان آن است که آنان راسخون در علم‌اَند (ر.ک؛ مجلسی، 1403ق.، ج23: 197).

لذا تربیت در محیط وحیانی و رشد یافتن در محضر پیامبر و معصومین، علیهم‌السّلام، که جامع‌ترین افراد در تفسیر و تأویل‌اَند، حضرت زینب (س) را مفسّری بی‌بدیل ساخت.

خداوند مقام علمی آنان را اینگونه بیان فرموده است: ﴿...وَمَا یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ...: تفسیر و تأویل آن را جز خدا و راسخان در علم نمى‏دانند...﴾ (آل‌عمران/7). راسخون، اهل بیت پیغمبرند (ر.ک؛ عروسی حویزی، 1415ق.، ج1: 316، بحرانی،1416 ق.، ج1: 597 و حسینی شاه عبد‌العظیمی،1363، ج2: 19).

زینب کبری فرزند و دانش‌ آموختة مکتب چنین مفسّری بود. لذا با این اوصاف می‌توان دریافت که از قرآن کریم و تفسیر آن، چه میزان علم نزد زینب کبری(س) بود: ﴿بَلْ هُوَ آیَاتٌ بَیِّنَاتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ...: بلکه این آیات روشنى است که در سینة دانشوران جاى دارد...﴾ (العنکبوت/49).

لذا تأمّل در سخنان حضرت زینب (س)، همان مفسّری که خاندانش به عِدل قرآن تعبیر شده‌اند، پیوند عمیق کلام ایشان با آیات قرآنی را به خوبی می‌نمایاند.

اقتباس مکرّر از آیات الهی و تطبیق آن بر اوضاع کوفیان در خطبه‌ها و سخنان، خود قرینه‌ای دیگر در علم ایشان به تفسیر، تأویل و تطبیق آیات قرآنی است و تقریباً در تمام تفاسیر، مصداق آیة فوق، حضرت محمّد و اهل بیت ایشان (علیهم‌السّلام) به طور خاص، و عالمانی که به ایشان اقتدا می‌کنند، به طور عام، معنا شده‌اند (ر.ک؛ طبرسی، 1372، ج 8: 451؛ مغنیه، بی‌تا، ج 1: 527؛ مدرّسی، 1419ق.، ج 9: 471 و عروسی حویزی، 1415ق.، ج 4: 166).

سیّد نورالدّین جزایری هم در خصائص الزّینبیّه، جایگاه علمی و فعّالیّت‌های آموزشی ایشان در جامعه را اینگونه توصیف می‌کند:

«روزگاری که امیرالمؤمنین (ع) در کوفه بود، زینب (س) در خانه‌اش مجلسی داشت که برای زنان قرآن را تفسیر و معنا می‌کرد. روزی «کهیعص» را تفسیر می‌نمود که امیرالمؤمنین (ع) به خانة او آمد و فرمود: ای نور و روشنی دو چشمان! شنیدم برای ز‌نان «کهیعص» را تفسیر می‌نمایی. زینب (س) گفت: آری.

امیرالمؤ منین (ع) فرمود: این رمز و نشانه‌ای است برای مصیبت و اندوهی که به شما عترت و فرزندان رسول خدا (ص) روی می‌آورد. پس از آن مصایب و اندوه‌ها را شرح داد» (مکارم شیرازی، 1361، ج 13: 7؛ عروسی حویزی، 1415ق.، ج 3: 319 و جزایری،1379: 60).

لذا هر کس بنا به ظرفیّت خود از اسرار و تأویل آیات قرآن آگاه می‌گردد و آنان که علم ایشان از علم بی‌پایان پروردگار سرچشمه می‌گیرد، طبعاً به همة اسرار و تأویل‌های قرآن آشنا هستند. امیرالمؤمنین علی (ع) فرمود: «مَن فَهِمَ القرآنَ فَسَّرَ جُمَل العِلم: هر کس قرآن را بفهمد، همة علوم را جملگی تفسیر می‌کند» (فیض کاشانی، 1416ق.، ج1: 36). با توجّه به این سخن، تسلّط حضرت زینب (س) بر علوم دیگر، علاوه بر علم به فهم و تفسیر قرآن اثبات می‌شود.

در روایتی دیگر آمده است: «حضرت زینب (س) در محضر دو برادر خود، حسنین (ع)، نشسته بود و آنها دربارة گفتار رسول خدا (ص) با هم گفت‌وگو می‌کردند. زینب (س) عرض کرد: شنیدم می‌گفتید رسول خدا (ص) فرمود: بعضی از امور حلال آشکار است و بعضی حرام آشکار، ولی بعضی شبهه‌ناک است که بسیاری از مردم حکم آن را تشخیص نمی‌دهند... آنگاه زینب (س) چنین شرح داد: هر کس از امور مشتبه پرهیز کند، دین و آبرویش را از انحراف حفظ می‌کند و هر کس که مرتکب امور شبهه‌ناک شد، پایش به سوی حرام می‌لغزد؛ مانند چوپانی که گوسفندانش را در نزدیک پرتگاهی عبور می‌دهد، قطعاً احتمال سقوط آن گوسفندان از آن پرتگاه بسیار است. بدان که هر چیزی پرتگاهی دارد. اموری را که خداوند حرام کرده، همان پرتگاه هستند. ارتکاب امور شبهه‌ناک، نزدیک به آن پرتگاه خواهد بود که موجب سقوط خواهند شد. در هر انسانی عضوی وجود دارد که اگر صالح شود، موجب صالح شدن سایر اعضاست و اگر فاسد شود، باعث فاسد شدن سایر اعضا می‌گردد. آن عضو، قلب است. ای برادرانم! (حسن و حسین) آیا از پیامبر (ص) که به تأدیب الهی ادب شده، شنیده‌اید که فرمود: خداوند مرا تأدیب نمود و نیکو ادب کرد؟!» (مجلسی،1403ق.، ج16: 210 و ج68: 382 و محمّدی ری‌شهری،1367، ج 1: 78). حلال آن است که خداوند آن را حلال نموده، قرآن آن را بیان کرده است و پیامبر (ص) آن را توضیح داده است؛ مانند: حلال بودن خرید و فروش، اقامة نماز در وقت خود، ادای زکات، انجام روزة ماه رمضان و حج برای مستطیع، ترک دروغ، نفاق و خیانت و نیز مانند امر به معروف و نهی از منکر. به این ترتیب، عبارتی را که از جدّ بزرگوار خود شنیده بود، به خوبی برای برادران خود تفسیر و تحلیل کرد (ر.ک؛ عزیزی، بی‌تا: 2؛ میرزایی، 1386: 223 و محمّدی اشتهاردی، 1379: 76ـ74). جدول زیر سخنان حضرت (س) (در کوفه و شام) و میزان تطبیق آنها با آیات قرآنی را نشان می‌دهد (برای مطالعة خطبه به صورت کامل، ر.ک؛ مدرسی، محمّدتقی. (1416ق.). الصّدیقة زینب شقیقة الحسین(ع). تهران: بی‌نا. صفحة20):

والسلام مرتضوی

برچسب ها:

• ولادت حضرت زینب (سلام الله علیها)
• شخصیت حضرت زینب (علیها السلام)
• فضیلت های حضرت زینب (علیها السلام)
• ویژگی های حضرت زینب (س) علم لدنّی و علم بلایا و منایا
• القاب حضرت زینب (س) عقیله محدّثه مفسّره معلّمه
• زینب (س) وارث علم و حکمت نبوی و فصاحت علوی
• اخلاق زینبی خلقیات علوی و فاطمی
• زینب کیست؟! تو چه می‌دانی که زینب کیست؟
• مقام معلّمی زینب (س)