بسم الله الرحمن الرحیم
ضمن عرض تسلیت مجدد به مناسبت ایام فاطمیه، شهادت مظلومانه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها.
موضوع کلی فرهنگ
این موضوع که در تمام جوامع بشری مطرح می شود میدان گسترده ای دارد؛ که بررسی کامل آن از توان ما خارج است، اما چون ما در مسیر این موضوع حرکت داریم باید؛ لااقل به بعضی از مسائلی که در آن طرح شده یا می شود اشاره داشته باشیم.
اولا : فرهنگ چیست و اقسام آن کدام است.
ثانیا: مراد از فرهنگ سازی چیست.؟
ثالثاً : فرهنگ نامه نویسی یعنی چه؟
رابعاً : اقسام فرهنگ نامه نویسی؟
خامساً: منظور از تهیه فرهنگ نامه چیست؟
سادساً : ارتباط بین فرهنگنامه ها با فرهنگ سازی چگونه است!
قابل توجه اینکه: در اینجا فعلا به دو مسئله « فرهنگ و فرهنگ سازی دینی»اشاره داریم و در بخش خاص (فرهنگ نامه های موضوعی) انشاء الله به دو بحث دیگر از این مباحث های باقی مانده؛ خواهیم پرداخت.
فرهنگ چیست؟(4)
در پی این بودم که بدانم؛ مراد از فرهنگ در لغت و اصطلاح چیست؟ وقتی مقداری به نوشتار دیگران نگاه کردم، مطالب بسیلر خوبی نوشته بودند؛ مثل این تعریف:
(در برخی تعاریف، فرهنگ دربرگیرنده ی اعتقادات،ارزش ها و اخلاق و رفتارهای متأثر از این سه،و همچنین آداب و رسوم و عرف یک جامعه معین تعریف می شود.)
اما نکته مهمی را دیدم تعجب آور بود که :
«جامعه شناسان برای واژه ی «فرهنگ» حدود پانصد معنا ذکر کرده اند»
از این رو از استاد مصباح یزدی (ره) جمله ای نقل شده بود که ایشان فرموده بودند: بیاییم لااقل فرهنگ را به مادی و معنوی تقسیم کنیم و تعریف ها و تقسیم ها و همایش ها و… را طبق همان اِعمال کنیم؛ تا حوزه هر کدام جداگانه باشد و هیچ کدام در دیگری ادغام و یا حذف نگردد....
فرهنگ و کار فرهنگی؛ همان است که مقام معظم رهبری دام ظله در عظمتش فرمودند:
" فرهنگ؛ این همان چیزی است که من حاضرم در راه آن کشته شوم.
عناصر اصلی در فرهنگ اسلامی
" سه عنصر اصلی در فرهنگ اسلامی عبارتند از:
الف) باورها و اصول اعتقادات دینی.
ب) ارزش ها و خوب و بدی های ثابت و ابدی.
ج) شیوه های رفتاری خاص برخاسته از آن بینش ها و ارزش ها.
اینها همان اصول دین، اخلاق و احکام اسلامی است!
مراد از هجوم فرهنگی
و هجوم فرهنگی: یعنی حمله به این سه عنصراصلی فرهنگی.
هرگاه با شیوع فرهنگ دینی در جامعه، جوانان ما با اصول اعتقادی و اخلاقی و معارف قرآنی و احکام شرعی آشنا شوند و ما بتوانیم با جذابیت های هنری و پیشرفته ترین امکانات روز، آنان را به سوی زیبایی های دین جذب کنیم، تا در فضایی سالم بتوانند به آرامش معنوی برسند؛ آن وقت می توانیم ادعا کنیم که کاری فرهنگی انجام داده ایم؛ همچنین هرچه بتوانیم جوانانمان را از شیاطین جنی (ابلیس و هم کارانش) و انسی (هم نشین ناباب، ماهواره و…) دور کنیم به همان اندازه در محضر امام زمانمان رو سفید شده ایم و این حرکت فرهنگی می تواند، التیامی بر قلب رنجدیده ایشان باشد.
بر گرفته از: سخنان علامه بزرگوارمصباح یزدی دام ظله.
مراد از فرهنگ سازی دینی چیست؟
می توان در پاسخ این سؤال همان تعبیر جالب و جامع رهبری دام عزه را بگوئیم! و انگیزه ما شده؛ تا به تهیه پیش نیازهای آن بپردازیم. به عبارت دیگر آنچه لازمه آگاهی بخشی فرهنگ سازی دینی را آماده کنیم.! چرا که ما به این باور هستیم که اگر منابع دینی بطور شفاف الفبایی و موضوعی در اختیار نباشد. وقتی ظرفیتی پیدا شد؛ برای افراد قلم به دست و اهل هنر؛ از هنرمندان حوزه اندیشه ی دینی و هنر...،در آن حال و هوا؛ کمتر موفق می شوند؛ به فکر تحقیق آنچنانی در تمامی منابع و... داشته باشند. برعکس اما اگر منابع شفاف سازی شده همراه با نمونه کاربردها با جازبه های نگارشی و بی خط و ... در اختیار همگان بویژه هنرمندان عرصه آموزش و هنر باشد، از آنجا که بیشتر آنان از فطرت پاک خدا طلبی برخوردارند؛ خواه نا خواه اگر چه در همه منابع، دقت نکنند، لا اقل به بعضی که مطابق سلیقه آنان است مراجعه خواهند کرد و دعا خیر آنان شامل حال افراد مؤثر در فراهم سازی؛ این امکانات، که در این لحضه حساس یاریشان شده خواهد شد. بر عکس، ضرر در دسترس نبودن؛ چنین مجموعه هایی اینکه در این موقعیت؛ آنان که از آگاهی و بصیرت مردم ناراحتند؛ به صحنه آمده و خوراک انحرافی جدید و مناسب با محتوای آنچنانی که مناقع خودشان را تأمین می کند؛ در اختیار فرزندان ما گذاشته و در نتیجه (خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل) !
پاورقی:
(4) استاد محمدتقی جعفری در کتاب "فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو" پس از بررسی تعریف‌های فرهنگ از دیدگاه ۲۴ کتاب لغت و دایرة المعارف مشهور در بین اقوام و زبان‌های مهّم جهان می‌نویسد: "فرهنگ چیست ؟
البته اصطلاح فرهنگ؛ دارای معانی و مفاهیم متنوع است و در سیر تاریخی خود، معانی مختلفی را به خود گرفته است از جمله:
ادب، تربیت، دانش، معرفت، مجموعه آداب و رسوم و آثار علمی و ادبی یک ملّت، کتاب لغت، نیکویی، پرورش بزرگی، فضیلت، شکوه‌مندی، هنر، حکمت، شاخ درختی که زیر زمین خوابانند و بر آن خاک ریزند، و نیز تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش، مکتب و ایدئولوژی. [1]
"فرهنگ عبارت است از کیفیّت یا شیوه بایسته و شایسته برای آن دسته از فعالیت‌های حیات مادّی و معنوی انسان‌ها که مستند به طرز تعقل سلیم و احساسات تصعید شده آنان در "حیات معقول" تکاملی باشد".
گروهی از جامعه‌شناسان عقیده دارند "فرهنگ" تفکّر جمعی جامعه است که در پدیده‌ها و رفتارهای اجتماعی تجلی می‌یابد و تمامی امور اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، نظامی، مادی و معنوی را متاثر می‌سازد.
1. ↑ صاحبی، محمدجواد، مناسبات دین و فرهنگ در جامعه ایران، ج۱، ص۶۰. 61 62 و ، ج۲، ص۱۵۳.
به طور کلی فرهنگ، عبارت است از عقیده، برداشت و تلقی هر انسانی از واقعیات و حقایق عالم و نیز خلقیات فردی و خلقیات اجتماعی و ملی.
راه مشترک زندگی، اندیشه و کنش انسان در یک جامعه است.
والسلام مرتضوی
برچسب ها:
- فرهنگ چیست و اقسام آن کدام است
- مراد از فرهنگ سازی چیست
- فرهنگ نامه نویسی یعنی چه
- ارتباط بین فرهنگنامه ها با فرهنگ سازی چگونه است
- مراد از فرهنگ سازی دینی چیست
